Kütahya ilinde nohut üretiminin üretim maliyeti ve sorunları

Abstract

Türkiye nohut üretiminde son yıllarda kendine yeterli durumda değildir. Çiftçi eline geçen fiyatlarda da istikrarsızlık söz konusudur. Araştırma sahası olarak Türkiye'de, nohut ekim alanı ve üretim miktarı açısından önemli illerden birisi olan Kütahya ili seçilmiştir. Türkiye'de nohut üretiminin daha çok teknik yönü ile ilgili çalışmalar bulunmaktadır. Bu projenin amaçları, (i) Kütahya ilinde nohut üreten işletmelerin sosyo-ekonomik yapılarının incelenmesi, (ii) üretiminin fonksiyonel analizi, (iii) üretim ile ilgili sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerilerinde geliştirilmesi şeklindedir. Veriler tabakalı örnekleme Neyman yöntemi ile hesap edilen 85 işletmeden anket yöntemi ile elde edilmiştir. İşletmelerde maliyet hesaplanmasında tek ürün bütçe analizi yöntemi kullanılmıştır. Cobb-Douglas üretim fonksiyonu ile üretim ve girdiler arasındaki ilişki irdelenmiştir. Görüşülen nohut üreticilerinin ortalama yaşı 50.13 yıl, eğitim süresi 6.94 yıl, aile genişliği 3.94 kişi olarak hesaplanmıştır. Araştırmada nohut yetiştiriciliğinde ortalama deneyim süresi 21.28 yıl ve tarımsal deneyim 27.84 yıl olarak saptanmıştır. Bu da nohut üretiminin bu bölgede yıllardır yapıldığını ortaya çıkarmıştır.Nohut ekim alanlarının ortalama parça sayısı 1.40 ile 8.16 adet arasında değişmiştir. İşletmeler ortalamasında nohut ekili alanı 36.50 da bulunmuştur. Bu arazilerin %95'inin ise işletmecilerin kendi mülkü olduğu belirlenmiştir.İşletmelerin toplam üretim masrafları içerisinde değişen maliyetlerin payı %67.59'dur. İşletmeler ortalamasında değişen masraflar 6967.64 TL, sabit masraflar 3340.81 TL'dir. Dekara tohum maliyeti 84.44 TL olarak saptanmıştır. Dekara gübre maliyeti işletmeler ortalamasında 8.46 TL, ilaç maliyeti ise 9.16 TL olarak hesaplanmıştır. İşletmelerde, dekara nohut üretim faaliyetinden elde edilen GSÜD 580.72 TL, brüt kârın 389.83 TL, mutlak kârın ise 298.30 TL olduğu hesaplanmıştır. Nisbi kar ise 2.06 olarak belirlenmiştir.Nohut üretiminin fonksiyonel analizinde Cobb-Douglas tipi üretim fonksiyonu kullanılarak analiz yapılmıştır. Girdilere ilişkin üretim esnekliklerinin toplamı 1.272 olarak bulunmuştur. Bu değer, ölçeğe artan getiriyi ifade etmektedir. Dolayısıyla ele alınan bütün girdilerin %10 oranında artırılması, nohut üretim miktarını %12.72 oranında artmasını sağlayacaktır.İşletmeciler bölgede görülen en önemli sorunun girdi fiyatlarının yüksekliği olduğunu belirtmişlerdir. Bunu ürün fiyatının düşüklüğü, hastalık ve zararlılar sorunları izlemiştir.Araştırma sahasında nohut üretimini artırmak için; üreticilerin bilinçlendirilmesi, nohut için bir kooperatifin kurulması, girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve devlet desteklerinin arttırılması önerilmiştir.

Turkey has not been self-sufficient in recent years in the production of chickpeas. The farmer is also concerned about instability at the last price. As a research field, Kütahya province, which is one of the important illusions in terms of chickpea cultivation area and production amount, was selected in Turkey. There are more technical aspects of chickpea production in Turkey. This study aimed to (i) examine socio-economic structures of chickpea producing enterprises in Kütahya province, (ii) to perform functional analysis of production, (iii) to identify problems related to production and to develop them in solution proposals. The data were obtained by questionnaire from 85 farmers determined by stratified sampling method. In the calculation of costs in farms, a single product budget analysis method was used. The Cobb-Douglas production function examined the relation between production and inputs.The average age of the interviewed chickpea producers was 50.13 years; the education level was 6.94 years; the household size was calculated as 3.94 people. In the study, the average experience time in chickpea cultivation was 21.28 years and experience in agricultural activity was 27.84 years. This has revealed that chickpea production has been done in this region for a long time.The average number of pieces of chickpea cultivation areas ranged from 1.40 to 8.16. The average area of cultivated chickpeas was found to be 36.50 decares. It was determined that 95% of these lands were owned by the farmers.The share of variable costs in total production costs is 67.59%. The average variable cost of the farms was 6967.64 TL, the fixed costs were 3340.81 TL. The cost of seeds was determined as 84.44 TL. Fertiliser cost per decares was calculated as 8.46 TL on average, and the pesticide cost was 9.16 TL. In the enterprises, the gross production value obtained from the decare production of chickpeas was calculated as 580.72 TL, the gross profit was 389.83 TL, and the absolute profit was 298.30 TL. The relative profit was determined as 2.06.The functional analysis of chickpea production was analysed using a Cobb-Douglas type production function. The total production flexibility for inputs was found to be 1.272. This value refers to the increasing return to the scale. Therefore, an increase of 10% of all inputs will increase the amount of chickpea production by 12.72%.The farmers stated that the most important problem in the region is the high input prices. This was followed by low product price, disease and pest problems.To increase the production of chickpeas in the research area; raising awareness of producers, establishing a cooperative for chickpea, reducing input costs and increasing government subsidies have been proposed.