Ön muamele yapılmış çörek otu (Nigella sativa l.) tohumlarında farklı sıra arası ve ekim normlarının dişli ekici makara ile ekim performansının belirlenmesi

Abstract

Tahıl ve yem bitkileri tohumları eğer sıraya ekileceklerse genellikle hububat mibzeri (tahıl ekim makinası) olarak bilinen, oluklu ya da dişli ekici makaralı sıraya ekim yapan makineler ile ekilirler. Bu araştırmanın amacı: Çörek otu tohumunun Türkiye'de de yaygın olarak kullanılan dişli ekici makaralı sıraya ekim makinesi ile düşük ekim normlarında tarla ekim performansının belirlenmesidir. Seçilen bu makinenin ekici düzeninde tohum iriliğine göre ayarlanabilen üç farklı dişli ekici makara bulunmaktadır. Ayrıca ekim normu ayarı ekici mil devrinin sıfırdan maksimuma kademesiz olarak ayarlanabildiği için düşük ekim normlarında bile çok hassas ekim yapabilmektedir. Ekim kalitesi ve ekim performansını ortaya koyabilmek için üç farklı faktör ele alınmıştır. Bunlardan ilki son yıllarda dünyada yaygınlaşmaya başlayan tohumun ekimden önce ön muameleden geçirilmesidir, diğeri farklı sıra arası mesafelerde ekimin tercih edilmesi, sonuncusu ise farklı ekim normlarının denenmesidir. Ele alınan bu faktörler ve seviyeleri şunlardır: Ekimden önce tohumların ön muameleden geçirilmesi, bir organik asit ve yerli bir ürün olan mikrobiyal gübre ile muamele görmüş tohum, sadece suyla muamele görmüş tohum (Kontrol 1) ve hiçbir işlem görmemiş normal tohumdur (Kontrol 2). Ekimde sıra arası mesafe 13 cm ve 26 cm, ekim normu 300 g/da ve 600 g/da olarak uygulanmıştır. Deneme deseni üç tekerrürlü tam şansa bağlı tesadüf parselleridir. Bu araştırmada çörek otunun gelişme, verim ve kalite özellikleri incelenmiştir. Araştırma bulguları Minitab 17 istatistik paket programında Genel Lineer Modelleme (GLM) varyans analizleri ve faktör alt seviye grupları arasında ortalamalar çoklu karşılaştırmaları Tukey'e göre hem parsellerden seçilen 20'şer bitki üzerinden örneklemeyle hem de tüm parsellerden tüm bitkiler hasat edilerek populasyon üzerinden yapılmıştır. Bitki özellikleri olarak; bitki boyu, kök boyu, dal sayısı, kapsül sayısı, bitki ağırlığı, kapsül ağırlığı, tohum ağırlığı, tohum ağırlığı/kapsül ağırlığı oranı, yağ oranı ve bin dane ağırlığı değişimleri ele alınmıştır. Yukarıda anılan faktör ve seviyelerinin çörek otunun dişli ekici makaralı sıraya ekim yapan bir makine ile tek dane hassas ekim makinelerine kıyasla ne oranda başarılı ve kaliteli bir ekimin yapılıp yapılamayacağını, laboratuvar ve tarla denemeleri ile deneysel olarak araştırılmış ve bu bağlamda çörek otunun dişli ekici makaralı makineli ekiminde optimum esaslar tarla koşullarında belirlenmiş ve bu ekimle sağlanan tüm avantajlar da ortaya konulmuştur. Kuru tohuma göre suya veya organik asite bandırmanın gelişme ve verim özelliklerine olumlu yönde etki ettiği, organik asitin ise yağ oranını artırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca ekim makinasının performansı olarak tarla filiz çıkış dereceleri üzerine suya ya da organik aside bandırmanın kuru tohuma göre gelişme, verim ve kalite yönünden olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür.

Cereal and fodder crop seeds are sown with machines that are usually planted in fluted or studded planter rollers, commonly known as grain seeder (cereal seeder). The aim of this study is to determine the seed sowing performance in low sowing norms by the seed drill, which is widely used in Turkey. In the planter arrangement of this selected machine, there are three different gear drill rollers which can be adjusted according to the seed size. In addition, the setting of the sowing rate rate is achieved by changing the sowing shaft speed from minimum to maksimum, which makes it possible to sow very well even in low sowing rate.Three different factors are considered in order to demonstrate the quality and performance of the sowing rate. The first one is the pre-treatment of the seed which has become widespread in the world in recent years, the other is the preference of cultivation in the different spacing distances and the last one is to try different sowing rates. These factors and levels discussed are: Pretreatment of seeds prior to planting, by `Microbial fertilizer` treated seed, an indigenous product with an organic acid, the only seed treated with water (Control 1) and no untreated normal seed (Control 2). The distances between the rows were 13 cm and 26 cm, the sowing rate were 300 g da-1 and 600 g da-1. The trial pattern is a randomized plot with three replications. In this study, vejetatif growing parameters, yield and quality characteristics of black cumin were investigated. Research findings General Linear Modeling (GLM) variance analyzes and the mean multiple comparisons between factor sub-level groups in the Minitab 17 statistical package program were made over both by sampling through 20 plant samples selected from the parcels and harvesting all plants from all the parcels according to Tukey. As plant characteristics; plant height, root length, number of branches, number of capsules, plant weight, capsule weight, seed weight, seed weight / capsule weight ratio, seed oil content and thousand grain weight changes are discussed.The above-mentioned factors and levels of the seedling of a sowing machine, how much successful and high-quality seeder, according to the extent of successful and high-quality cultivation can be done with laboratory experiments and field trials have been experimentally researched in this regard suitable principles were determined in field conditions and all advantages provided for this planting were also revealed. According to the dry seed, it has been determined that it has a positive effect on the development and yield characteristics of brewing to water or organic acid, and organic acid increases the seed oil ratio. In addition, the performance of the sowing machine as a result of field sprout output to water or organic acid on the basis of dry seed, yield and quality has been found to positive results.