Yağ Gülü (Rosa damascena Mill.)`nün in vitro çoğaltımı

Abstract

Bu araştırma, ekonomik değerinin yanı sıra ülkemiz açısından bir prestij bitkisi olması nedeniyle de büyük önem taşıyan yağ gülü (Rosa damascena) için in vitro koşullarda etkili ve uygun maliyetli sürgün çoğaltma ve köklenme protokolü geliştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Eksplant kaynağı olarak yağ gülü bitkilerine ait tek gözlü boğum parçalarının kullanıldığı bu tez çalışmasında, katı Murashige ve Skoog (MS) ortamında elde edilen in vitro sürgünler, sıvı modifiye MS ortamına ilave edilen benziladenin (BA) (1.0, 1.5 ve 2.0 mg l-1)'nın 0 ve 0.1 mg l-1 konsantrasyonlarındaki naftalen asetik asit (NAA) ile yapmış olduğu 6 farklı kombinasyonu içeren ortamlarda kültüre alınarak, sürgün gelişimi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan üç alt kültür sonrasında elde edilen sürgünler, 2 g l-1 IBA, 30 g l-1 sakkaroz ve 162 mg l-1 floroglusinol (FG) içeren ½ MS ortamında 7 gün karanlıkta kültüre alınmalarının ardından, köklenme performanslarını değerlendirmek üzere, sıvı ½ MS ve sıvı ½ modifiye MS ortamlarında kültüre alınmışlardır. Araştırma sonucunda, sürgün çoğalması ve büyümesi için 2 mg l-1 BA içeren sıvı modifiye MS ortamının; sürgünlerin köklendirilmesi için de 7 gün süreyle 2 mg l-1 indol bütirik asit (IBA), 30 g l-1 sakkaroz ve 162 mg l-1 FG içeren MS ortamında tutulmalarının ardından, sadece 30 g l-1 sakkaroz içeren sıvı ½ MS ortamlarına transfer edilmeleri ile en başarılı sonuçların elde edildiği belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca düşük maliyet ve yüksek başarı ile Rosa damascena türü için sıvı ortamların etkin bir şekilde kullanılabileceği de belirlenmiştir.

This study was carried to improve an influential and cost-effective shoot proliferation and rooting protocol for oil rose (Rosa damascena) having great importance of its economic value as well as its prestige plant for our country. In this study, single nodal pieces belonging to oil rose plants were used as explant source. It was determined that the effects of liquid modified Murashige and Skoog (MS) media containing 6 different combinations of benzyladenine (BA) (1.0, 1.5 and 2.0 mg/l) and naphthalene acetic acid (NAA) (0 and 0.1 mg/l) on the development of shoots obtained from solid MS medium. After three subculture cycles, the shoots were cultured in ½ MS medium containing 2 g l-1 IBA, 30 g l-1 l sucrose and 162 mg l-1 phloroglucinol (PG) for 7 days in the dark and than the shoots were transferred to liquid ½ MS and liquid ½ modified MS medium to evaluate their rooting performance. At the end of the study, the most successful results for shoot proliferation were obtained from the liquid modified MS medium containing 2 mg l-1 BA. The best treatment for rooting of shoots was MS medium supplemented with 2mg l-1 indole butyric acid (IBA), 30 g l-1 sucrose and 162 mg l-1 PG for 7 days and then transferring the explants to liquid ½ MS medium added only 30 g l-1 sucrose. In the study, it was also determined that liquid media had a significant potential for the propagation of Rosa damascena with low cost and high success.