Geç dönem yaprak gübrelemesinin buğdayın besin elementi içeriğine ve bazı kalite özelliklerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, yaygın tüketilen besinlerin kaynağı olan buğdayın verimini ve beslenme öğelerini geliştirme olanağını araştırmak üzere Burdur ilinde tarla koşullarında yürütülmüştür. Buğdayın tane dolum aşamasının hemen öncesinde yapraktan 1 ve 2 kez, %0.5 ve %1.0 dozlarında üre formunda azot ve %0.1 ve %0.2 dozlarında ZnSO4 formunda çinko çözeltileri dekara 200 lt gelecek şekilde uygulanmıştır. Bitkiler tam olgunluk devresine ulaştıklarında elle hasat edilmiş, verim, 1000 tane ağırlığı ile tanenin besin elementi, glüten, nişasta, protein konsantrasyonları belirlenmiştir.Araştırma sonuçları çinko ve azotun ayrı ayrı uygulamalarının verimi artırdığı, çinko ve azotun bir arada uygulandığı konularda ise verimin kontrole yakın olduğunu göstermiştir. Azot uygulaması verim üzerinde en etkili uygulama olmuş, azotun %1 dozunun bir ve iki kez uygulamasının verimi %15.5 artırdığı tespit edilmiştir. Uygulamaların tümü 1000 tane ağırlığını kontrole oranla artırmış, kontrolde 40.3 g olan 1000 tane ağırlığı tek başına çinkonun %0.1 dozunun 2 kez uygulanmasıyla 48.8 g ağırlığa ulaşmıştır. Uygulamalar tanenin azot içeriğinde azalmaya neden olmuş, bu durum artan verim nedeniyle besin elementlerinin seyrelmiş olması ile ilişkilendirilmiştir. Tanenin çinko içeriği azot uygulaması ile azalmış ancak çinko ve çinko+azot uygulamasıyla kontrole oranla istatistiki olarak önemli düzeyde (P<0.05) artmıştır. Çinko ve azotun bir arada verilmesi çinko içeriği yönünden en etkili uygulama olmuş, kontrolde 43.3 olarak belirlenen çinko içeriğini çinko+azotun birinci dozunun bir kez uygulanması ile 63.7 mg/kg değerine çıkarmıştır. Potasyum, demir, mangan ve bakır içerikleri uygulamalardan istatistiki olarak etkilenmemiştir (P>0.05). Protein ve glüten içeriğinde, azot içeriğinde olduğu gibi uygulamalara bağlı olarak azalma meydana gelmiştir. Nişasta içeriği ise uygulamalara başlı olarak artış göstermiştir.

A field experiment at Burdur province was carried out to determine the improvement possibilities of the yield and nutritional facts of wheat, which is the source of widely consumed foods. Prior the heading & flowering stage, foliar fertilization at the dose of 2 m3 ha-1 which containing 0.5% or 1.0% nitrogen as urea and 0.1% or 0.2 zinc as ZnSO4 were applied once or twice. The plants were harvested by human source when they reached full maturity, yield, thousand grain weight, the nutrient, gluten, starch and protein contents were determined.Results revealed that the individual applications of zinc or nitrogen increased the yield; however, yield values were close to control in nitrogen+zinc applied plots. Nitrogen application was the most effective on yield, which was determined that once and twice application of 1% dose of nitrogen increased the yield by 15.5%. All of the applications increased the weight of 1000 grains compared to the control. The weight of 1000 grains, which was 40.3 g in the control, reached 48.8 g by applying 0.1% dose of zinc twice. Applications caused a decrease in the nitrogen content of the grain, which was associated with the dilution of nutrients due to increased yield. The zinc content of the grain decreased with nitrogen application but zinc and zinc + nitrogen application improved zinc content significantly (P<0.05) compared to the control. The combination of zinc and nitrogen application was the most effective application in terms of zinc content. The zinc content was 43.3 mg kg-1 in the control which was increased up to 63.7 mg kg-1 with the first dose of zinc + nitrogen. Potassium, iron, manganese and copper contents were not affected statistically by applications (P>0.05). Protein and gluten contents decreased depending on applications in accordance with nitrogen content. Starch content increased depending on the applications.