Erken dönem uyumsuz şemalar ve yalnızlık hissinin ilişki doyumu üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada ilk olarak evli bireylerin çeşitli demografik değişkenlere göre erken dönem uyumsuz şemalar, yalnızlık hissi, ilişki doyumu, cinsiyet, evlilik süresi ve çocuk sahibi olup olmama, kaygı ve depresyon düzeyleri açısından karşılaştırılması; ikinci olarak da erken dönem uyumsuz şemaların ilişki doyumunu yordayıp yordamadığının incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bunun yanı sıra, evlilik ilişkisinden sağlanan doyum ile bağlantısı araştırılan bu değişkenlerin kendi aralarındaki ilişkiler de incelenmiştir.Bu amaçla Ankara, İstanbul, İzmir, Gaziantep, Konya, Antalya, Bursa gibi büyükşehirlerde yaşayan ve araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 71 kadın, 54 erkek toplam 125 kişiden oluşan katılımcılara, Young' ın (1994) '' Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3 (YŞÖ-KF3)''; Russel, Peplau ve Ferguson'ın (1978) '' UCLA Yalnızlık Ölçeği ''; Beck ve ark. (1961) ''Beck Depresyon Ölçeği'' ve (1988) ''Beck Anksiyete Ölçeği'' ve Hendrick'in geliştirdiği (1988) ''İlişki Doyumu Ölçeği''inden aldıkları puanlar ile bir bilgi formuna verdikleri yanıtlar değişik istatistiksel teknikler kullanılarak analiz edilmiştir.Araştırmanın temel yordanan değişkeni olan ilişki doyumu açısından yapılan karşılaştırmanın sonucu evlilik ilişkilerinden sağlanan doyum açısından kadın ve erkek katılımcılar arasında anlamlı bir farkın bulunmadığını göstermiştir. Erken dönem uyumsuz şemalar arasında yapılan karşılaştırmalar, kadın ve erkek katılımcıların sadece şema alt boyutlarından zedelenmiş sınırlar ve yüksek standartlar puanlarının arasında anlamlı bir farkın bulunduğunu göstermiş, erkeklerin kadınlara göre daha yüksek bir ortalamaya sahip olduğu görülmüştür. Yalnızlık değişkeni açısından cinsiyete göre bir fark olduğu ve erkeklerin kadınlardan daha fazla yalnızlık hissine sahip oldukları söylenebilir. Depresyon ve kaygı düzeylerine göre cinsiyetler arasında anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Çocuk sahibi olmayanların ilişki doyumları literatürle tutarlı biçimde, çocuk sahibi olanlardan anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Çocuk sahibi olup olmamaya göre baktığımızda, zedelenmiş sınırlar ve yüksek standartlar şema alt boyutlarında, çocuk sahibi olmayanların olanlardan daha yüksek puan aldıkları görülmektedir. Yaş ve evlilik süresi ile ilişki doyumu ve zedelenmiş sınırlar şema alt boyutu arasında negatif anlamlı ilişkiler bulunmuştur. İlişki doyumu artıkça yalnızlık hissinin azaldığı ortaya konmuştur. Depresyon düzeyi ile kaygı düzeyi arasında, yalnızlık hissi ve kaygı düzeyi ile zedelenmiş otonomi, kopukluk, yüksek standartlar, diğer yönelimlilik arasında pozitif anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Şema alt boyutları arasındaki ilişkilere bakıldığında zedelenmişlik boyutu ile kopukluk, yüksek standartlar ve diğer yönelimlilik arasında pozitif anlamlı ilişkiler vardır. Kopukluk alt boyutu ile yüksek standartlar, zedelenmiş sınırlar, diğer yönelimlilik arasında da pozitif anlamlı ilişkiler vardır. Yine yüksek standartlar ile zedelenmiş sınırlar ve diğer yönelimlilik pozitif anlamlı ilişkiler göstermektedir. Yalnızlık hissi ile kopukluk, yüksek standartlar ve diğeri yönelimlilik şema alt boyutları arasında anlamlı pozitif korelasyonlar varken, zedelenmiş sınırlar ve zedelenmiş otonomi alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.Anahtar KelimelerErken Dönem Uyumsuz Şemalar, Yalnızlık Hissi, Depresyon, Anksiyete, İlişki Doyumu

The present study was carried out to investigate married individuals according to various demographic variables early maladaptive schemas, loneliness feeling, relationship satisfaction, gender, duration of marriage and whether or not to have children, to be compared in terms of anxiety and depression levels; secondly, the relationship between early maladaptive schemas were conducted in order to examine predictive ability to relationship satisfaction. In addition, relative contribution of these factors to the prediction of relationship satisfaction and their correlations with each other were also examined. For this purpose, a total of 125 people consisting of 54 male participants, from various big cities like Ankara, Istanbul, Izmir, Gaziantep, Konya, Antalya, Bursa who agreed to participate voluntarily in the study. Participants were administered Young (1994) ''Young Schema Inventory-Short Form-3'' , Russel, Peplau ve Ferguson (1978) ''UCLA Loneliness Scale '', Beck et all (1961) ''Beck Depression Scale'', (1988) ''Beck Anxiety Scale'' and Hendrick (1988) ''Relationship Satisfaction Scale'' together with a demographic information form. Data were analyzed using different statistical techniques.Predicted variables of the study, which is the basis of the comparison results in terms of relationship satisfaction provided by the marital relationship between male and female participants showed that there is not a significant difference. Early maladaptive schemas comparison between the male and female participants only schema in two dimensions impaired limits and unrelenting standards of scores between the significant difference found showed that men than women, a higher average have showed that. Loneliness in terms of variables there is a difference according to gender and men more than women to say they have a feeling of loneliness. According to their level of depression and anxiety was not observed a significant difference between the sexes.Do not have children in a manner consistent with the literature of the relationship satisfaction, having children was found to be significantly higher than. According to whether or not to have children when we look impaired limits and unrelenting standards schema, children who score higher than those of non-shows.Age and duration of marriage and relationship satisfaction, and impaired limits of diagrams negative significant relationship was found. Relationship satisfaction has been shown to decrease the sense of loneliness feeling anymore. Between levels of depression and anxiety levels, with the feeling of loneliness and anxiety levels of impaired autonomy, disconnection, unrelenting standards, were found a positive correlation between other-directedness. When we look at the relationship between schema vulnerability subscale size of the disconnection, unrelenting standards and has a positive correlation between other-directedness. Between disconnection dimension and unrelenting standards; impaired limits and other-directedness there is a positive correlation. However, with the unrelenting standards, impaired limits and other-directedness shows a positive correlation. The feeling of loneliness and disconnection, unrelenting standards, and other-directedness schema when there are significant positive correlations between subscales, between impaired autonomy and impaired limits could not be found a significant relationship.KeywordsEarly Maladaptive Schemas, Loneliness Feeling, Depression, Anxiety, Relationship Satisfaction.