Şizofreni hastlarında sosyal yönelme ve kaçınma davranışının nöropsikolojisi ve nörofizyolojisi

Abstract

Şizofreni, düşünce, algı, dikkat, duygulanım ve davranışlarda bozukluklar, kişilerarası ilişkilerde, işe ve topluma uyum sağlamada ağır kayıpların olduğu, sanrı ve varsanılar da içeren, salt fonksiyonel bir hastalıktan öte, organik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıktığı kabul edilen ağır bir ruhsal bozukluktur. Yapılan çalışmalar beynin hemen hemen tüm gri ve beyaz cevher alanlarında yapısal ve metabolik farklılıkları ve farklı beyin bölgeleri arasındaki bağlantılardaki bozuklukları göstermiştir. Kişinin tüm işlevsellik alanlarında, yüz ifadelerinin yanlış algılanması ve emosyonların yanlış yorumlanmasının sonucunda sosyal yönelme ve kaçınma davranışında bozukluklara yol açabilmektedir. Bu çalışmada 23 şizofreni hastası katılımcıya ve 23 sağlıklı katılımcıya Sosyo-demografik bilgileri alındıktan sonra Sosyal İşlevsellik Ölçeği, Edinburgh El Tercih Envanteri, MOS Sosyal Destek Ölçeği, PANSS Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği, DIS/DAS (BIS/BAS) Ölçeği, Liebowitz Sosyal Kaçınma Alt Ölçeği, Paranoya Ölçeği ve Gözlerden Zihin Okuma Testi uygulanmış ve yapısal manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yapılmıştır. MRG ile elde edilen görüntüler Voksel tabanlı morfometri (Voxel-based morphometry- VBM) analizi ile; Kağıt kalem testleriyle elde edilen sosyal davranış ölçek sonuçları için gruplar arası farklılıklar programı kullanılarak ANOVA ile; VBM analizi ile elde edilen gruplar arası anlamlı fark bulunan farklı beyin bölgelerinin gri cevher hacimleri ile davranışsal ölçümler arasındaki ilişki her grup için bağımsız olarak, Pearson Korelasyon Analizi uygulanarak hesaplanmıştır. Sosyal kaçınma sol postsantral girus hacmi arasında pozitif korelasyon bulunurken kişilerarası iletişim arasında negatif korelasyon bulunmuştur. Davranış inhibisyon sistemi ve davranış aktivasyon sistemi ile sağ fusiform girus hacmi sağ orta temporal pol ve sağ parahippokampal girus hacmi arasında negatif korelasyon bulunmuş olması bu bölgelerin yönelme ve kaçınma davranışları ile ilişkisini işaret etmektedir.Anahtar Kelimeler: ġizofreni, Sosyal Yönelme, Sosyal Kaçınma,Nöropsikoloji, Nörofizyoloji

Schizophrenia is a severe disorder with distruption in thought, perception, attention, affection and behaviors, impairment in interpersonal interaction and adaptation to work and society, and including hallucinations and delusions; which is considered as not only a functional disorder but also occurs by the interaction of organic and environmental factors. Studies have showed structural and metabolic differences in almost all grey and white matter areas of the brain, and also defects in connections between distinctive brain ragions. The disorder prognoses with deterioration in all areas of individual functionality, and may lead to disturbances in social approach and avoindance behaviors as a result of failure in perception of facial expressions and incorrect interpretation of emotions. 23 patients with schizophrenia and 23 healty individuals were participated. Socio-demographics, Social Functioning Scale, Edinburgh Handedness Inventory, MOS Social Support Scale, PANSS Positive and Negative Syndrome Scale, Socail Avoidance subscale of Liebowitz Social Phobia Scale, BIS/BAS Scale, Paranoia Scale, Reading the Mind in the Eyes Test, and structural magnetic Resonance (MRI) were applied to the participants. Images obtained by MRI analized via Voxel-Based Morphometry (VBM); between group differences for social and behavioral scales were analized via ANOVA; the relationship between the gray matter volume found as significantly different between groups as a result of VBM analysis and behavioral measurements for each group was calculated by appliying Pearson's correlation analysis. As a rusult of analysis, it is found that social avoidance is positively correlated with left post-central gyrus volume, whereas interpersonal interaction is negatively correlated with the same area. On the other hand, negative correlation between behavioral inhibition system/behavioral activation system and right fussiform gyrus volume, right middle temporale pole volume, right parahippocampal gyrus volume implies that these regions are relevant with approach and avoidance behaviors.Keywords: Attachment, attachment relationships, learned resourcefulness, institutional care, resiliency