17-18-19. yüzyıl Osmanlı yazınında erkek-lik (ler) kurgusu

Abstract

Bu tezde, 17-18 ve 19. yüzyıl Osmanlı edebiyat verimlerinden, bilhassa şiirden yola çıkılarak, değişen ve farklılaşan erkek-lik kurguları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla dönemin değişen toplumsal dinamiklerini de yansıtan 7 eser seçilmiş ve bu eserlerdeki erkekliği oluşturan, dönüştüren ve eleştiren çeşitli unsurlar tespit edilip değerlendirilmiştir. Arzu, aşk, güç, şiddet, iktidar, cinsiyetin kabul biçimleri, bedensel güzellik, estetik kaygı, müstehcenlik, babalık, kocalık ve toplumsal roller bu unsurlar arasındadır. Bu tezde, homoerotik aşk Osmanlı şiirindeki erkek-lik kurgularının incelenmesinde önemli bir yer tutmuştur. Tezin ilk bölümünde akademik alandaki erkeklik çalışmaları ve erkeklik kavramının bu alandaki algılanışı anlatılmıştır. 2. bölümde, 17. yüzyıl öncesinde mesnevî türünde yazılmış eserler incelenmiş ve böylece dönüşen ya da benzeşen erkek-lik kurguları için bir izlek oluşturulmuştur. 3. bölümde, seçilen 7 eserin incelemeleri yer alır. Son bölümde ise Osmanlı şiirindeki kadın şairlerin erkek kanon içindeki varlığı/yokluğu ve erkeksileşmesi tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Erkek-lik, toplumsal cinsiyet, homoerotik aşk.

The primary purpose of this dissertation is to understad the changing fictions of masculinites in Ottoman literature, especially poems of 17th , 18th, 19th centuries. In this way, 7 literary works which reflects the social alternations were chosen. The critical elements and altering factors related to masculinities were evaluated. In these elements, there are desire, love, power, rulership, acknowledgment of sex, physical beauty, concern of aesthetics, obscenity, fatherhood, being a husband and social roles. Homoerotic love had an important place in this study while the fictions of masculinites were searching. In the first chapter of this theses the msculinites studies were elucidated. In the second chapter, the masnavis written before 17th century were investigated. Thereby a path was formed for changing fictions of masculinites. Third chapter was composed of texts analysis. In the last part of the study the existence of women poets in Ottoman poetry and their masculinization process in literary tradition was debated.Keywords: Masculinity, gender, homoerotic love.