Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alan çocuk ve ergenlerde cinsiyetlere göre semptom farklılıkları

Abstract

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun görülme sıklığı açısından cinsiyet farklılıklarına bakıldığında, erkekler ve kızlar arasında eşitsiz bir dağılımdan söz edilmektedir. İstatistiksel veriler incelendiğinde, DEHB'nin erkeklerde daha sık görüldüğü ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, kızlarda daha düşük dikkat düzeyi, erkelerde daha çok saldırgan davranışlar olduğunu bildiren çalışmalar mevcuttur. Saldırganlık ve davranış sorunları arttıkça, kliniklere başvurma oranı da artmaktadır. Bu nedenle cinsiyet farklıklarını belirlemek için yapılan çalışmalar oldukça faydalı olacaktır. DEHB tanısı alan çocuk ve ergenlerde semptomların görünüm ve sıklıklarını karşılaştırmak amacıyla gerçekleştirilen bu tez çalışması kapsamında, bu tanıyı alan 100 kişilik bir örneklem üzerinde araştırma yapılmıştır.3-15 yaş arasındaki tanı sahipleri arasından seçilen örneklemin cinsiyet olarak dağılımı % 50 kız ve %50 erkek olacak şekilde seçilmiştir.Retrospektif olarak gerçekleştirilen çalışmada, veri toplamak amacıyla Conner's Aile Değerlendirme Formu ve hasta dosya bilgileri kullanılmıştır. Araştırmada, (1) DEHB'de görülen semptomların cinsiyete göre farklılaşması, (2) DEHB'nin üç alt tipinin cinsiyete göre farklılaşması analiz edilmiş ve (3) her iki gruptaki DEHB'ye eşlik eden tanılar incelenmiştir.Öncelikle, Conner's Aile Değerlendirme Formu'ndan elde edilen sonuçlara göre kız ve erkek grupların beş alt testte (1-davranım sorunu, 2-ataklık/hiperaktivite, 3-öğrenme sorunu, 4-kaygı, 5-psikosomatik) aldıkları puanlar karşılaştırılmıştır. Erkeklerin 'öğrenme sorunu' puanı, kızlarınkinden anlamlı düzeyde düşük (p:0.011; p<0.05) bulunmuştur. Yaş ile alt testler arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite alt tipleri açısından kız ve erkek grupları karşılaştırıldığında; cinsiyetlere göre DEBH çeşitlerinin dağılımları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Her iki grupta da DEHB'nin bileşik görünümün diğer alt tiplere (dikkatsizliğin baskın olduğu görünüm, aşırı hareketliliğin baskın olduğu görünüm) göre daha sıklıkla görüldüğü tespit edilmiştir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısına en çok eşlik eden tanılarda ise 'anksiyete' (%32,7) ve 'özel öğrenme güçlüğü' (%25) ile tüm olgular içinde en sık karşılaşılan tanılar olmuştur.Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, DEHB, davranım sorunu, ataklık, hiperaktivite, öğrenme sorunu, kaygı, psikosomatik.

When considering the gender differences in terms of incidence of Attention Deficit and Hyperactivity Disorder, it is often noted that there exists an uneven distribution between boys and girls. The statistical data show that ADHD appears more frequently in boys. Furthermore, there are studies according to which girls suffer from attention deficit while boys are more likely to display aggressive behaviours. As the aggressivity and conduct problems increase, the rate of seeking medical advice from clinics is increasing as well. For this reason, the studies addressing to determine gender-related differences will be very useful.In the context of this thesis study aiming to compare the symptoms and the frequency in children and adolescents diagnosed with ADHD, a research has been conducted on a sample of 100 people diagnosed with this disease. The sample composed of 3 to 15 year-old children and adolescents is selected so as to be 50% girl and 50% boy.In the study realized retrospectively, Conners' Parent Rating Scale (CPRS) and patients' file information have been utilized in order to collect data. In the studies, 1) the differentiation of the symptoms of ADHD by gender and 2) the differentiation of three sub-types of ADHD by gender have been analysed and 3) the diagnoses accompanying ADHD in both groups have been examined.Primarily, the scores that boy and girl groups got in the five sub-tests (1- conduct problem 2- hyperactivity 3- learning disabilities 4- anxiety 5- pyschosomatic) have been compared according to the results obtained in Conners' Parent Rating Scale (CPRS). The boys' score in the test of `learning disability` was found to be significantly lower than those of girls (p:0.011; p<0.05). No significant correlation between age and sub-tests has been encountered. When boy and girl groups were compared in terms of Attention Deficit and Hyperactivity Disorder sub-types, there appeared to be no significant difference in distribution of ADHD types by gender. It was found that in both groups, the mixed type of ADHD is encountered more frequently than the other sub-types (predominantly inattentive, predominantly hyperactive). Furthermore, `anxiety` (32,7%) and `learning disabilities` (25%) are the most common diagnoses among those accompanying the attention deficit and hyperactivity.Key words: Attention deficit and Hyperactivity Disorder, ADHD, conduct problem, hyperactivity, learning disabilities, anxiety, psychosomatic.