Hastanelerde acil durum planı hazırlama kriterlerinin saptanması ve örnek bir uygulama

Abstract

ÖZETToplumların yaşamında büyük olumsuzluklar oluşturan doğa, insan ve teknoloji kaynaklı afet ve acil durumların neden olduğu yıkımları önlemek veya etkisini azaltmak için oluşturulan Afet ve Acil Durum Yönetimlerinin, bu olumsuzlukları önlemeyi veya etkilerini en aza indirmeyi amaçladığı görülmüştür. Bu bağlamda tez konusu olan hastane gibi kurulu tesisler için afet ve acil durumlara yönelik alınacak önlemlerin insan yaşamı ve hizmetin sürekliliği açısından önemli olduğu değerlendirilmiştir. Bu çalışma kapsamında konuya esas teşkil eden hukuki mevzuatlar, konuyla ilgili hazırlanan plan örnekleri ile saha uygulamaları incelenmiştir.İncelemede, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının çıkardığı 2013 tarihli İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin uygulamada çalışan sayısını esas aldığı, Sağlık Bakanlığının 2015 yılında çıkardığı Hastane Afet ve Acil Durum Planları (HAP) Uygulama Yönetmeliği'nin ise yatak kapasitelerini esas aldığı görülmüştür.Sağlık kurumlarının Afet ve Acil Durum Planı Hazırlama Yönetmeliğine göre, mülkiyet ve kapasitelerine göre sınıflandırıldığı, buna bağlı olarak farklı organizasyon yapılarının oluşturulduğu tespit edilmiştir.İnceleme sonucunda Acil Durum Planı hazırlanması konusunda, yataksız sağlık kuruluşlarının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğine, yataklı sağlık kuruluşlarının ise Sağlık Bakanlığının Hastanelerde Afet ve Acil Durum Planı Hazırlama Yönetmeliğine tabi olduğu görülmüştür.Destek elemanlarından İlkyardımcıların, yataksız sağlık kurumlarında Sağlık Bakanlığının 29 Temmuz 2015 Tarih ve 29429 sayılı İlkyardım Yönetmeliğine göre belirlendiği ve her 10 çalışana bir ilkyardımcı belirlenmesi şeklinde uygulandığı, yataklı sağlık kurumlarında ise ilkyardım hizmetlerinin yine aynı bakanlığın çıkardığı 2015 Tarihli Hastanelerde Afet ve Acil Durum Planı Hazırlama Yönetmeliğine göre Ulusal Medikal Kurtarma Ekibinin (UMKE) yürütüleceği tespit edilmiştir.Hastane içi acil durum ihbarları yapılırken kullanılan Ulusal Acil Durum Renk Kodlarının (URK), HAP Hazırlama Yönetmeliğinde sayılarının uluslararası seviyeye getirildiği, Acil Durum ve Afet konularına ait diğer durumları da kapsadığı görülmüştür.HAP Hazırlama yönetmeliğine göre Acil Durum Planı hazırlama görevinin, hastane çalışanların asıl işlerine ek görev olarak verilmesi ve bunlar arasında klinik personelinin de olması Türkiye şartlarında sağlık kurumlarında iş yükünün yoğun olduğu dikkate alındığında sorunlara yol açacağı değerlendirilmiştir.Yapılacak düzenlemeyle, konuyla ilgili yönetmeliklerin birleştirilmesi, klinik personelin asli görevlerinin yoğunluğu nedeniyle HAP Hazırlama komisyon çalışmalarına yeterli sürede katılamayacakları gerektiği değerlendirilmiştir.Bu tür üyelerin HAP Hazırlama komisyon üyeliği dışında bırakılması, Acil Durum Plan hazırlama işinin İş Sağlığı ve Güvenliği ile Kalite departmanınca müşterek yürütülmesinin sağlıklı olacağı değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Acil Durum, Hastane Acil Durum Planı, Hastane, Kurtarma, Kriz Yönetimi

In this study, juridical regulations and laws, sample plans and field applications related with the subject of this thesis were analyzed.Results of this study revealed that, regulations of the Ministry of Labour and Social Security of June 2013 on emergency situations in the workplaces were based on the number workers whereas regulations of the Ministry of Health of 2015 on Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP) were based on the number of beds in the hospitals. It is also determined that, according to the Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP), the health organizations were classified depending on their proprietorship and capacity that leads to set up different organization structures. Results showed that, outpatient health organizations were conducted according to the regulations on emergency situations in the workplaces supplied by Ministry of Labour and Social Security whereas inpatient health organizations were conducted according to the regulations on Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP) of the Ministry of Health. It is also determined that, according to the first aid regulations of the Ministry of Health of 29 July 2015 (Issue 29429), first aid service should be provided by one of ten workers in outpatient health organizations. However, in inpatient health organizations, acording to the regulations of the Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP) supplied on 2015 by the same ministry, first aid service should be provided by National Medical Rescue Team (UMKE). In addition, it is also determined that the number of the National Emergency Situation Colour Codes (URK) used during the emergency case announcements in hospitals, were adapted to the international levels in the regulations on the Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP) and is also used in Disaster and Emergency Situations.According to the Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP), hospital workers including clinic staff, are responsible for the preparation of the the emergency situation plans besides their main works. However, considering the intensive labour on hospital workers in Turkey, we appraise that this responsibility may cause problems on workers.It is assumed that, due to the intensive labour, clinic workers in hospitals could not participate efficiently in the preparation of the Hospital Disaster and Emergency Situation Plans (HAP) and thus, there is an exigency of reformation in the current regulations. Therefore, it is concluded that these workers should be excluded from the Disaster and Emergency Situation Planning Committee, and this responsibility should be given to the department of Health and Safety and Quality.Key Words: Emergency Situation, Hastane Emergency Situation Plan, Hospital, Rescue, Crisis Management