Hemodiyaliz hastalarının üremik kaşıntı ile başedebilmek için kullandıkları geleneksel yöntemlerin belirlenmesi

Abstract

Böbrek işlev bozukluğu, birçok organ ve sistemde sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bunlar içinde, hastalar tarafından `ızdıraplı` olarak tanımlanan ve yaşam kalitelerini bozan sorunlardan biri de üremik kaşıntıdır. Özellikle son dönem böbrek yetmezliği vakalarında görülen üremik kaşıntı; yorgunluk, uykusuzluk, sosyal izolasyon gibi semptomlarla kendini göstermekte ve hastaların öz bakım kapasitesinde azalmaya neden olmaktadır. Literatürde üremik kaşıntı için kullandıkları geleneksel yöntemler ile ilgili az az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada hastalarda ortaya çıkan üremik kaşıntının hafifletilmesi ve mümkünse tamamen ortadan kaldırılmasına yönelik hastaların kullandığı geleneksel yöntemlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmanın örneklemi 151 hasta oluştururken, veriler yüz yüze görüşme metodu kullanılarak toplandı. Hastaların yaş ortalaması 64,13±11,9, ortalama diyaliz süreleri 6 ile 36 ay ve başka kronik hastalık etiyolojileri incelendiğinde ise en sık nedenin hipertansiyon %56,2 ve DM %24,7 olduğu belirlendi.Hastalar kaşıntı için; %42,4'ü ilaç tedavisi, %19,2 geleneksel yöntem ve %21,9 ise ilaç ve geleneksel yöntemi beraber kullandığı ve geleneksel yöntem olarak da %43,5'inin kolonya sürdüğü, %24,2'sinin ılık su ile yıkamayı tercih ettiği belirlendi. Ayrıca hastaların %2,6 sının kaşıntı ile başedebilmek için bitkisel ürün kullandığı belirlendi.Gruplar arasında geleneksel yöntem kullanımına göre yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, medeni durumu ve kimle yaşadıklarına göre anlamlı farklılık bulunmazken; çalışan hastalarda geleneksel yöntem kullanımının olmadığı, bununla birlikte işsiz hastaların geleneksel yöntem kullanım oranlarının istatiksel olarak ileri düzeyde anlamlı farklılık yarattığı belirlendi (p=0.003; p<0.01).

Kidney malfunction causes health problems in many organs and systems. Among these problems, there is also ureamic pruritus, which is defined as `distressful` by the patients and causes their quality of life to decrease. Ureamic pruritus, which is especially significant in final stage renal failure cases, shows symptoms such as tiredness, insomnia and social isolation and it decreases the capacity of self care of the patients. There are a few studies in the literature on traditional methods used by patients to cure ureamic pruritus. The aim of this study is to determine the traditional methods patient use to relieve and to clear away the ureamic pruritus if possible.The sample of the research consisted of 151 patients and the data were collected via face to face interviews. The age average of the patients was determined as 64,13±11,9, average dialysis duration as 6 to 36 months and among other chronic disease etiologies the most common cause were found to be hypertension 56,2% and DM 24,7%.42,4 % of the patients administered medication, 19,2 % used traditional methods and 21,9% used medication and traditional methods (43,5 % put cologne on the itching area, 24,2 % washed it with warm water) at the same time for pruritus. Moreover, it was determined that 2,6 % of the patients used herbal products to cure pruritus.While there were no significant difference of usage of traditional methods between groups due to age, gender, level of education, marital status or with whom the patient lives with, research showed that working patients did not use traditional methods. In addition, it was determined that the ratio of usage of the traditional methods among unemployed patients showed significance on high levels in terms of statistics. (p=0.003; p<0.01)