Zihinsel engelli ve yaygın gelişimsel bozukluk tanılı çocuk ve ergenlerin ebeveynlerinde stresle başa çıkma tutumları ve evlilik uyumuna etkisi

Abstract

Bu araştırmada, Zihinsel Engelli ve Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinde stresle başa çıkma tutumları ve evlilik uyumu arasındaki ilişki incelenmek istenmiştir. Başa çıkma tutumları, depresyon, anksiyete belirtileri ve ebeveyn stresi bakımından ebeveynler ile gruplar arasındaki farlılıklar tespit edilmiştir. Çalışmanın örneklemini, Zihinsel Engelli ve Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocuk ve ergenlerin ebeveynleri oluşturmuştur. Her iki grupta, 50'şer anne ve baba olmak üzere örneklem sayısı 200'dür. Değerlendirmeler, Sosyo-demografik form, Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Envanteri, Ebeveyn Stres Indeksi-Kısa Formu, Evlilik Uyumu Ölçeği aracılığıyla yapılmıştır. Veriler SPSS istatistik programı aracılığıyla betimsel analiz yöntemleri, Student T-testi, Pearson Korelasyon testi ile değerlendirilmiştir. İstatistik anlamlılık düzeyi p <0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, gruplardaki anne ve babalar arasında Beck Depresyon Envanteri (t=3.022, p<.1), Beck Anksiyete Envanteri (t=3.894, p<.001), Ebeveyn Stres Indeksi toplam (t=2.091, p<.05) ve Ebeveynlik Stresi (t=2.456, p<.05) puanları açısından anlamlı bir fark bulunmuştur. İşlevsel Olmayan Başa Çıkma Tutumları puanları ile Ebeveyn-Çocuk İlişkisinde Bozulma (r=.310, p<.01), Zor Çocuk (r=.289, p<.01) ve Ebeveyn Stresi İndeksi (r=.289, p<.01) toplam puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu gözlenmiştir. İşlevsel Olmayan Başa Çıkma puanları ile Evlilik Uyumu arasında (r=-.302, p<.01) negatif yönde anlamlı bir ilişki varken diğer alt testler ile evlilik uyumu arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Sonuç olarak, işlevsel olmayan başa çıkma tutumlarını kullanan ailelerde ebeveyn stresi daha çok görülebilir ve bu tutumu kullanmak evlilik uyumunu da etkileyebilir. Engelli çocuğu olan annelerde babalara göre daha çok depresyon, anksiyete belirtileri ve ebeveyn stresi görülmektedir. Çocuğa asıl bakımı veren annelerin desteklenmesi önemlidir.Anahtar Kelimeler: zihinsel engel, yaygın gelişimsel bozukluk, çocuk, ergen, ebeveyn, stres, başa çıkma tutumu, evlilik uyumu

In this study, coping behaviors towards stress and marital adjustment of the parents who have children with mental disability and pervasive developmental disorder was investigated. Variations were found between parents and groups in terms of coping behaviors, depression, anxiety symptoms and parental stress. Study sample consisted of the parents of children and adoloscents with mental disability and pervasive developmental disorder. Both groups consisted of 50 mothers and fathers with total number of 200. Evaluations were based on Socio-demographic form, Cope Inventory, Beck Anxiety Inventory, Beck Depression Inventory, Parent Stress Index-Short Form, Marital Adjustment Scale. Data were evaluated using the SPSS statistical software via the descriptive analysis techniques, Student T-Test and Pearson Correlation Test. Statistical significance level of p<0.05 was adopted. A significant difference was found between the mothers and fathers in both groups in terms of the points of Beck Depression Inventory (t=3.022, p<.1), Beck Anxiety Inventory (t=3.894, p<.001). Parent Stress Index total (t=2.091, p<.05) and Parenting Stress (t=2.456, p<.05). A significant positive correlation was found in the total points in the Non-Functional Coping Strategies and deterioration of the parent-children relationship (r=.310, p<.01), Difficult Child (r=.289, p<.01) and Parent Stress Index (r=.289, p<.01). While significant negative correlation was found between the Non-Functional Coping Strategies and Marital Adjustment (r=-.302, p<.01), no relationship was found between the other sub-scales and Marital Adjustment. In conclusion, parenting stress could be observed more in families using non-functional coping strategies and coping this way could affect marital adjustment. Mothers of children with disorder could show depression, symtoms of anxiety, parenting stress in a larger extent than the fathers. It is important to give psychosocial support to the mothers who take care of the child.Keywords: mental disability, pervasive developmental disorder, children, adolescents, parents, coping strategies, marital adjustment