Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) tanılı hastalarda zihin kuramı performansı ve atıfsal yanlılığın incelenmesi

Abstract

Amaç: Mevcut çalışmanın amacı, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) tanısı alan hastalarda bilişsel bir beceri olan Zihin Kuramı (ZK) performansının nasıl etkilendiğini ve atıfsal yanlılığın ne şekilde olduğunu değerlendirmektir. Travmaya maruz kalan bireylerin sosyal ilişkilerinin zarar gördüğüne karşın güçlü kanıtlar olmasına rağmen literatürde bireylerin sosyal bilişlerini analiz etmeye yönelik az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu bakımdan TSSB tanılı bireylerde Zihin Teorisi performansının incelenmesi ve atıfsal yanlılığın belirlenmesi ile literatürdeki boşluğun kapatılmasına yönelik veriler elde edilmesine çalışılmıştır.Yöntem: Çalışma, 30 TSSB tanısı almış ve 30 sağlıklı birey olmak üzere toplam 60 kişilik örneklem kullanılarak yapıldı. Örnekleme, araştırmacı tarafından demografik formun yanısıra Gözlerden Zihin Okuma Testi (RMET), İçsel-Dışsal-Durumsal Atıf Stilleri Ölçeği (IPSAQ), Klinisyen Trafaından Uygulanan TSSB Ölçeği (CAPS), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Çocukluk Çağı Travmaları Envanteri (CTQ) ve İma Görevi (Hinting Task) uygulanmıştır.Bulgular: Yapılan Mann Withney U Test analiz sonuçlarına göre TSSB tanısı almış deney grubu ile sağlıklı kontrol grubu arasında ZK beceri performanslarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,001). Buna ek olarak, Spearman Korelasyon analizine göre travma tipleri ile ZK beceri performansı arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon bulunmuştur (p<0,01). Ayrıca TSSB'nin ve TSSB belirtilerinin şiddeti ile ZK beceri performansları arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon tespit edilmiştir (p<0,01). Spearmean Korelasyon analizine göre cinsel istismar travmasına maruz kalınması haliyle negatife durumları içselleştirme hali arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon tespit edilmiştir (rho=0,341, p=0,009).Sonuç: Bu çalışma ile TSSB'nin ve farklı travma tiplerinin ZK ve atıf stilleri ile olan ilişkisi incelenmiştir ve TSSB tanısı almış deney grubu ile sağlıklı deney grubunun ZK becerileri arasında fark olup olmadığına bakılmıştır. Çalışmanın neticesinde TSSB'nin ZK becerilerini olumsuz yönde etkilediği, travma tipleri ile ZK becerileri arasında bir ilişki olduğu ve atıfsal yanlılıkların cinsel istismar ile ilişkili olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Atıfsal yanlılık, Travma, Travma tipleri, ToM, TSSB, Zihin Kuramı, ZK

Introduction: The aim of the current study is investigating theory of mind (ToM) abilities and attribution styles on people who diagnosed with Post Traumatic Stress Disorder (PTSD). There are few studies that show PTSD may lead to damage on social interaction skills, thus, more studies must be made for analyzing social cognition abilities among people who diagnosed with PTSD. The current study is made in the purpose of understanding how ToM performance and attributing way affected from PTSD. Method: The study is conducted with 60 participants; 30 people who are diagnosed with PTSD and 30 healthy participants. Reading Mind in the Eyes Test (RMET), Internal-Personal-Situational Attribution Questionnaire (IPSAQ), Clinician Administered PTSD Scale (CAPS), Beck Depression Inventory (BDI), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Hinting Task, and a socio-demographic questionnaire were applied to the participants by the researcher. Results: According to Mann Withney U analyze results; there is statistically significant difference on ToM performance between participants who are diagnosed with PTSD and healthy participants (p<0.001). In addition, Spearman Correlation analyzes shows that there is a statistically significant correlation between trauma types and ToM performance (p<0.01). Moreover, having PTSD and severity of PTSD symptoms show statistically significant correlation with ToM performance (p<0.01). Additionally, correlation between being exposed to sexual abuse and internalizing the negative events are statistically significant (rho=0.341, p=0.009).Conclusion: The present study clarifies effects of PTSD and different trauma types on ToM performance and attribution styles with comparing participants who are diagnosed with PTSD and non-PTSD participants. In conclusion, PTSD leads deterioration on ToM and there is a statistically significant correlation between trauma types. Also it is founded that a statistically significant correlation between sexual abuse and internalizing behaviours in negative situations. Key words: Attribution styles, PTSD, Theory of Mind, ToM, Trauma, Trauma types