Zihinsel ve fiziksel engelli bireylere bakım hizmeti veren aile üyelerinin yaşam doyumu ve bakım yüklerinin karşılaştırılması

Abstract

Çalışma, zihinsel ve fiziksel engelli bireylere bakım hizmeti veren aile üyelerinin yaşam doyumu ve bakım yüklerinin karşılaştırılması amacı ile yapılmıştır.Erzincan İli özel rehabilitasyon merkezlerinde eğitim gören fiziksel ve zihinsel engelli bireylere bakım hizmeti veren gönüllülere yer verilmiştir. Veriler kişisel bilgi formu, Diener yaşam doyum ölçeği ve Zarit bakım verme yükü ölçeği kullanılarak, bi-reysel görüşme yöntemiyle araştırmacı tarafından toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde, yüzdeler ve ortalamalar verilmiştir. Bağımsız engelli gruplarda t testi ve pearsen kolerasyon analizleri kullanılmıştır. Çalışmamıza 88 (%48.4) fiziksel engelli ve 94 (%51.6) zihinsel engelli birey ya-kınlarından oluşan 182 yetişkin katılmıştır. Bu katılımcılar 161 kadın ve 21 erkek birey-den oluşmaktadır. Aile üyelerinden bakım hizmeti veren katılımcıların 143'ünün sosyal güvencesi vardır. Büyük çoğunluğu evli olan (161 birey) bakıcılardan 30 okur-yazar olmayan birey bulunmaktadır. Aile üyesi bakıcıların 156'sı ev hanımı olup katılımcıların çoğunluğu olan 148 bireyin anneleri olduğu görülmüştür. Bakım hizmeti veren aile üyelerinin yaşam doyum ölçeği puanı ortalaması 16.91±6.92 ve bakım yükü ölçeği puanı ortalaması 38.47±13.56 olarak bulunmuştur. Engelliye bakım hizmeti veren aile üyelerinin yaşam doyumunu ve bakım yükünü engellinin engel türü etkilememektedir (p>0.05). Engellinin sosyal güvencesinin olması, medeni hali, SGK maaşı alması ve kendini ifade etmesi bakıcıların yaşam doyumunu ve bakım yükünü etkilerken engellilik süresi sadece yaşam doyumunu, günlük aktivitelerini yerine getirebiliyor olması ve tıbbi bakım görmesi ise bakım yükünü etkilemektedir (p<0.05).Sonuçta; bakım hizmeti veren aile üyelerinin sosyal ve maddi kaygılarının giderilmesi yaşam doyumlarını yükseltmekte ve bakım yüklerini azaltmaktadır.Anahtar Kelimeler: Bakım yükü, engelli, fiziksel engelli, yaşam doyumu, zihinsel engelli

This study has been carried out to compare the caregiver burdens and life satis-faction levels of family members those who give care to the physically challenged and those who give care to the mentally challenged. The study involves volunteers that give care to physically and mentally challen-ged individuals who receive education service at private rehabilitation centers in the city of Erzincan/Turkey. The data has been collected by the researcher through personal interview method using personal information form, Diener Satisfaction With Life Scale, Zarit Caregiver Burden Scale. Percentages and average values have been rendered in the statistical analysis of the data. T test and Pearson Correlation Analysis have been app-lied in independent groups of the challenged individuals.182 family members took part in the study. Among these participants 88 (%48.4) has a physically challenged member and 94 (%51.6) has a mentally challenged member in the family. 161 of the participants are females and 21 of them are male. 143 of the caregiving family members have social insurance. A large majority of the caregivers (161 individuals) are married and 30 of the caregivers are illiterate. 156 of the caregivers are housewives and 148 of the caregivers are the mothers of the challenged individuals. Caregiving family members' life satisfaction scale has been found out as 16.91±6.92 and caregiver burden scale has been found out as 38.47±13.56.Disability type of the challenged individual does not affect the family members' caregiver burden p>0.05). The challenged individual's having or not having a life insu-rance, his/her marital status, getting a social security fee payment, or expressing oneself only affect the caregiver's life satisfaction while the individual's ability of self-maintenance or having medical care affect the caregiver burden (p<0.05).In conclusion, dissolving caregiving family members' social and financial con-cerns enhance their life satisfaction levels and decrease the caregiver burden.Key words: Caregiver burden, challenged, disabled, disadvantaged, physically challenged, life satisfaction, mentally challenged