Okul sosyal hizmetinin hayata geçirilmesinin üzerine bir araştırma

Abstract

Ailelerin bir araya gelmesiyle oluşan toplumun, sağlıklı gelişmiş ve modern bir toplum olması aile üyelerinin gelişimlerine bağlıdır. İyi eğitilmiş, donanımlı çocuklar sadece kendi ülkesinin değil, diğer ülkelerin de geleceği için önemlidir. Eğitim kurumları, çocukların akademik başarılarını yükseltmenin yanı sıra yaşam becerilerini geliştirmelerine, zihinsel, duygusal ve ahlaki gelişimlerini sağlamalarına, olumlu benlik oluşturmalarına ve sosyal çevrelerine uyum sağlamalarına yardımcı olur. Bununla birlikte, okullarda eğitim-öğretim gören öğrencilerin hepsi aynı şartlarda yaşamlarını sürdürememektedir. Dezavantajlı çocuklar olarak nitelendirdiğimiz; (parçalanmış aileye sahip, anne babası ayrı olan, aile bütünlüğünü kaybetmiş tek ebeveynli, şehit veya gazi çocuğu, aile bireylerinde madde bağımlılığı olan, engelli aile bireyi olan, yakın zamanda göç etmiş olan, aile bireyleri ceza evinde olan, özel eğitim gereksinimi olan, son dönemde yaşadığımız terör olayları sebebiyle mesleğinden ihraç edilmiş aile bireyi olan, mülteci stastüsünde veya sosyoekonomik durumu çok düşük seviyede olan ailelerde yetişen) çocukların okulda akademik başarı göstermeleri ve okul ortamına uyum sağlamaları beklenemeyeceği gibi gereken müdahale yapılmaz ise sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri de mümkün olmayabilir. Bir asırdan daha uzun süre önce '' ziyaretçi öğretmen'' uygulaması olarak, çocuklarını okula göndermeyen ailelere, eğitimin önemini anlatmak makasadıyla Amerika'da uygulanmaya başlamış olan okul sosyal hizmeti, zaman içerisinde gelişerek bugünkü şeklini almıştır. Okul sosyal hizmetinin Türkiye'de de yakın zaman içerisinde hayata geçirilmesi öngörülmektedir. Bununla ilgili olarak sekizinci beş yıllık kalkınma planında okul sosyal hizmetinin okullarda başlatılması ile koruyucu, önleyici destekleyici hizmetlerin verileceği ve çocukların gelişimine katkı sağlayacağı belirtilmiştir. Ayrıca 2013-2017 `Ulusal Çocuk Hakları Stratejisi ve Eylem Planı içerisinde de okullarda sosyal hizmet birimi kurulması ile risk altında olan çocukların tespit edilip, korunmasının faydalı olacağı belirtilmiştir. Bunlara ek olarak bazı okullarda pilot uygulama şeklinde çalışmalar da yapılmıştır.Son yıllarda okul sosyal hizmeti konusu ile ilgili çok sayıda akademik çalışma yapıldığı görülmektedir. Literatüre katkı sağlamak amacıyla yapılan bu çalışmada; bilgi, birikim ve gözlemleri ile okul sosyal hizmetine önemli katkılar sağlayacağı düşünülen öğretmenlerin görüşleri alınırken derinlemesine görüşme yapabilmek adına nitel bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışma içerisinde İstanbul ili Tuzla ilçesinde beş okulda görev yapan sınıf rehber öğretmenler ve rehberlik ve psikolojik danışman öğretmenleri ile, Tuzla rehberlik araştırma merkezinde görev yapan rehber öğretmen ve psikologlar olmak üzere toplam on altı gönüllü katılımcı ile araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu arayıcılığıyla yüzyüze, derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler neticesinde okul sosyal hizmeti uygulamasının biran önce hayata geçirilmesinin gerekliliği ön plana çıkmıştır. Günümüzde okullarda yaşanan sıkıntıların boyutlarının ciddi oranda yüksek olduğu düşünülmektedir. Parçalanmış aile, aile içi şiddet ve istismar konularında öğretmenler çaresiz kalmakta olduğunun altını çizmektedir. Rehber öğretmenler bir sosyal çalışmacının okul paydaşı olarak görev yapmasının okullarda çok büyük pozitif sonuçlar vereceği ve problemlerin büyümeden çözüleceği konusunda hem fikirdirler.2018 yılı itibariyle Türkiye'deki mevcut okul sayısı 65.500 civarında iken, mevcut sosyal çalışmacı sayısı yirmi bin civarındadır. Uygulamanın başında her okulda bir sosyal çalışmacının istihdam edilmesi mümkün olmamakla beraber, kademeli olarak başlatılabileceği düşünülmektedir. Araştırma dahilin de belirtildiği üzere Türkiye'de okul sosyal hizmeti uygulaması pilot olarak uygulanmış ve olumlu sonuçlar alınmıştır. Eksik olan Türkiye'ye özgü bir okul sosyal hizmeti uygulamanın olmamasıdır. Türkiye'ye özgü bir okul sosyal hizmeti uygulaması oluşturulduğunda, ilk önce dezavantajlı ailelerin fazla olduğu, en fazla göç alan, sosyoekonomik olarak düşük seviyede olan, akademik başarısı ortalamanın altında olan ve derslik başına düşen öğrenci sayısı fazla okullar belirlenmelidir. Öncelikli olarak bu okulların bulundukları ilçelerde faaliyet gösteren okullarda uygulamaya başlanması gerektiği düşünülmektedir. İlk etapta okullarda uygulanmaya başlaması mümkün olmaz ise rehberlik araştırma merkezlerinde sosyal çalışmacılar istihdam edilerek okul sosyal hizmeti uygulamasına yakın zaman içerisinde başlanabileceği düşünülmektedir.

A healthy, well-developed and modern society is dependent on the development of family members. The well-trained, well-equipped children are important not only for the future of their country, but also for other countries. The educational institutions help children improve their life skills as well as improve their mental, emotional and moral development, and adapt to their social environment. However, all students studying in schools can not live their lives at the same conditions. The children who are considered as disadvantaged children (the children with broken families, the children whose parents are separated, the children with single parents, the children of martyrs or veterans, the children whose family members are addicted to drugs, the children with disabled family members, the children who recently migrated, the children whose family members are in prison, the children with special education needs, the children whose family members have recently been expelled from the profession due to terrorism, the children in refugee status) may not be expected to demonstrate academic success in school and adapt to school environment, and they may not be able to grow up as healthy individuals unless the required intervention is made.More than a century ago, School Social Work, which began to be implemented in America to explain the importance of education to families who do not send their children to school, within the context of '' Visitor Teacher'' practice, developed over time and took its present form. School social services are expected to be implemented in Turkey in the near future. In the eighth Five-Year Development Plan, it is stated that school social services will be started in schools and protective, preventive and supportive services will be provided to children and the children will contribute to the development. In addition, it is stated that it shall be beneficial to identify and protect children at risk by establishing a social service unit in schools within the framework of the National Child Rights Strategy and Action Plan of 2013-2017. In addition, some studies were carried out in the form of pilot applications in schools.In recent years, it is seen that a large number of academic studies have been carried out on the subject of school social service. In order to contribute to the literature, a qualitative study was carried out in order to make in-depth interviews with teachers who are thought to contribute to school social work with their knowledge and observations. In this study, we conducted interview through a semi-structured form with sixteen class guidance teachers and guidance and psychological counseling teachers working in five schools in Tuzla District of Istanbul, including guidance teachers and psychologists working in Tuzla Guidance Research Center.As a result of the interviews, the need for the implementation of school social service as soon as possible has come to the fore. Because the problems experienced in schools are considerably high. The teachers emphasize that they remain helpless about the fragmented families, violence and abuse at the family. Guidance teachers agree that a social worker working as a school partner will contribute to positive results in schools and they specified that the problems will be solved before becoming crises.As of 2018, while the number of schools in Turkey is around 65,500, the number of social workers is around ten thousand. Although it is not possible to employ a social worker in every school at the beginning of the practice, it is thought that it can be started gradually. First, a School Social Work Unit should be established within the Ministry and a framework plan specific to Turkey should be established. While preparing this framework plan, a school social service workshop should be organized and shared views and opinions should be evaluated. As stated in the research, school social service practice was applied as a pilot implementation in Turkey and positive results were obtained. What is missing is that there is no school social service specific to Turkey. When a school social work application specific to Turkey is established, the schools which have the most disadvantaged families, the schools which are exposed to more migration, the schools rendering service to the low level socioeconomic societies, the schools having academic achievement below average, and the schools having a higher number of students per classroom should be determined. First of all, it is thought that the implementation should be started in the schools operating in the districts where they are located. In the first place, it is thought that if it is not possible to start the implementation at schools, social workers will be employed in guidance research centers and school social workes will be started in the near future.