Sağlık çalışanlarının fark edilmeyen gebeliklerle ilgili farkındalık ve tutumları

Abstract

Fark edilmeyen gebelik, anne adayının, ilerlemiş olmasına rağmen gebeliğini fark etmemesi durumudur. Fark edilmeyen gebelik tablosunda anne adayı gebeliğini yirminci hafta ya da daha geç bir dönemde fark eder. Gebeliğin yirminci haftasında veya daha sonrasında fark edilmesi `kısmi fark edilmeyen gebelik` olarak tanımlarken, ancak doğum başladığında fark edilmesi durumu `tam fark edilmeyen gebelik` diye tanımlanmaktadır. Bu araştırmada sağlık çalışanlarının fark edilmeyen gebeliklerle ilgili farkındalık düzeylerinin ve tutumlarının saptanması amaçlanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak sosyodemografik form ile farkındalık ve tutum anketi kullanılmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan bu ankette iki klinik vinyet verilmiş ve her klinik vinyetin peşinden tablo ile ilgili görüşleri sorulmuştur. Araştırma grubu 240 kişiden oluşmaktadır ve yaş ortalaması 31.3, standart sapması 8.3 olarak bulunmuştur. Katılımcılar mesleklerine göre incelendiğinde %71.2'sinin psikolog, % 16.2'sinin psikiyatrist, %12.5'unun diğer sağlık hizmetlerine mensup olduğu izlenmiştir. Bu araştırmanın sonuçları araştırmaya katılan psikolog, psikiyatrist ve diğer meslek gruplarından katılımcıların fark edilmeyen gebelik olgularını tanımlayan vinyetler karşısında kararsızlık yaşadıklarını ve tabloyu tanımakta ve anlamlandırmakta zorlandıklarını düşündürmektedir. Tablonun gizlenen bir gebelik olabileceği, psikoz ya da zeka geriliği bir klinik mental bozukluğa bağlı olabileceği, gebelik işaretlerini bilmeme ve deneyimsizlikle açıklanabileceği, ihmalkarlığa ve sorumsuzluğa bağlı olabileceği, istenmeyen bir gebeliğin bilinçdışı inkarı olabileceği, ya da kadının kendi üreme kapasitesinin farkında olmaması ile ilişkili olabileceği görüşlerinin hepsi birbirine yakın oranda benimsenmiştir. Her bir soru için katılımcıların yaklaşık ¼-1/3 lük bir kısmının kararsız kalması da tablonun yarattığı kafa karışıklığını göstermektedir. Fark edilmeyen gebeliklerin erken saptanmasını, anne adayının uygun gebelik takibine ve psikolojik desteğe kavuşmasını, yenidoğanın bedensel ve psikolojik sağlıklılık içinde doğma ve büyümesini, fark edilmeyen gebeliklerin yaratacağı adli sorunları ve ailevi krizleri önlemek için atılması gereken en önemli adım öncelikle sağlık personeli ve sonrasında da toplumun fark edilmeyen gebelikler konusunda bilinçlendirilmesi olacaktır.

Unperceived pregnancy is a phenomenon where the expectant mother is unaware of her pregnancy despite of its advanced stage. The expectant mother becomes aware of her pregnancy either at its 20 weeks gestation or later. While the identification of the pregnancy at its 20 weeks gestation is defined as `partially unperceived pregnancy`, the identification of the pregnancy just before the birth or during labor is defined as `totally unperceived pregnancy`. In this study it was aimed to determine the level of awareness and attitudes of health workers regarding unperceived pregnancies. Sociodemographic form and awareness and attitude questionnaire were used as data collection tool in the research. In this questionnaire prepared by the researchers, two clinical vignettes were given and the participants' views about the table were asked after each clinical vignette. The study group consisted of 240 people with a mean age of 31.3 and a standard deviation of 8.3. when the participants were examined according to their occupation, it was observed that 71.2% were psychologists, 16.2% were psychiatrists and 12.5% belonged to other health services. The results of this study suggests that the psychologists, psychiatrists, and other health workers who participated in the research were indecisive to the vignettes that define unperceived pregnancies and that they had difficulty in recognizing and interpreting the clinical situation. Thinking that the clinical situation may be associated with concealed pregnancy, psychosis or mental retardation due to a clinical mental disorder, not knowing pregnancy signs and that the situation may be explained with inexperience, or it might be due to negligence and irresponsibility, or that it may be the unconscious denial of an unwanted pregnancy or that the woman was not aware of her reproductive capacity was considered in close proximity. About 1/4-1/3 of the participants to be indecisive for each question shows the confusion that the table created. The most important step to take for the early detection of unperceived pregnancies in order for the mother candidate to have appropriate pregnancy follow-up and psychological support, for the birth and growth of the newborn in physical and psychological healthy, in order to prevent the forensic problems and familial crises that the unperceived pregnancies would create, would be to raise awareness about the unperceived pregnancies for first the health care personnel and then the society.