Çocuk istismarı konusunda ilkokul-ortaokul öğretmenlerinin farkındalık düzeylerini ölçme ( Zonguldak/Çaycuma örneği)

Abstract

İnsanlığın geçmişten günümüze gelen sorunlarından biri olan çocuk istismarı konusunda farklı tanımlar vardır. Ortak bir tanımla çocuk istismarı, çocuğa bakmakla yükümlü olan/olmayan kişilerin, çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyen her türlü davranıştır. Toplumun her bireyini ilgilendiren çocuğun istismarı konusu, ülkelerin bilinç düzeyinin artmasıyla farkındalık kazanmıştır. Çocukların günün büyük bir kısmını geçirdikleri eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin, bu konuda belli bir düzeyde bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Herhangi bir istismarı fark edebilmelidir. Öğretmenler, olası bir istismar karşısında gerekli önlemleri almalı, bildirimleri yapmalı ve çocuğun yüksek yararını gözetmelidir. Bu çalışmada ilköğretim öğretmenlerinin, çocuk istismarı konusundaki bilinç düzeyleri araştırılmıştır. Çalışmanın evreni Zonguldak/Çaycuma‟da görev yapan ilkokul ve ortaokul öğretmenleridir. 18 sorudan oluşan anket formun Likert tipi ve 1-5 arasında değişen ölçekten oluşmuştur. SPSS (Versiyon 21) programı ile istatiksel analizler yapılmıştır. Çalışmada Mann Whitney U testi ve Spearman Korelasyon analizi bulguları yer almaktadır. Araştırmaya toplam N=126 (Yaş ortalaması= 40.87 SS=1.23) ve yaşları 23 ile 64 arasında değişen öğretmenler katılmıştır. Öğretmenler, „„çocuk istismarı konusunda bilgi sahibiyim‟‟ sorusuna %66.7 oranla „„Kesinlikle katılıyorum‟‟ yanıtını vermiştir. Bu oranı %31.7 ile „„Katılıyorum‟‟ yanıtı takip etmektedir. `Çocuğa yönelik istismar konusunda kaynaklardan bilgi edinirim` ifadesinden alınan ortalama puanlar arasında anlamlı fark bulunmuştur (z=-2.459; p=.014). Kadın öğretmenlerin çocuğa yönelik istismar konusunda kaynaklardan bilgi edinme ortalamaları (ort=4.45) erkek öğretmenlerin ortalamalarından (ort=4.15) anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerinin eğitim verdikleri okulun türüne göre `çocukların vücudundaki izleri önemserim` ifadesinden aldıkları ortalama puanlar arasında anlamlı fark bulunmuştur (z=-2.290; p=.022). İlkokul öğretmenlerinin ortalamaları (ort=4.70) ortaokul öğretmenlerinin ortalamalarından (ort=4.41) anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Gelişen bilim ve ilerleyen teknoloji ile birlikte çocuğun değeri günden güne artmakta ve çocuk istismarı olgusu önem kazanmaktadır. Araştırmanın verileri incelendiğinde, öğretmenlerin çocuk istismarı konusunda bilgi sahibi olduğu görülmektedir. Bu konuda, çocuğun yüksek yararını korumak amacıyla öğretmenlerin bilinç düzeyleri daha çok artırılmalı ve hizmet içi eğitimlerde bu konuya dikkat çekilmesi ii gerekmektedir. Alınan eğitimler olsa da çocuk istismarı halen önlenememekte ve çocuklar tam anlamıyla korunamamaktadır. Okulların temelini oluşturan öğretmenlerin, bu konudaki bilinç düzeylerinin anlamlı oranda yüksek olduğu bulgusu elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Çocuk, istismar, öğretmen, farkındalık düzeyi

There are different definitions of child abuse, one of humanity's problems from past to present. In common definition, child abuse is any kind of behaviour which effects child‟s development negatively done by people who have to take care of child or not. The subject of abuse of the child who is interested in each individual of the society has gained awareness by increasing the awareness of the countries. The teachers working in educational institutions where children spend most part of the day need to have a certain level of knowledge on this subject and they must recognize any abuse. They should take the necessary measures, make notifications and observe high benefit the child in the face of a possible abuse. Awareness levels of primary school teachers about child abuse have been investigated in this study. The study consists of the primary and secondary school teachers working in Zonguldak / Çaycuma. 18 questions of the questionnaire has consisted of Likert type and 1-5 scale. Statistical analysis has been performed with SPSS (Version 21). There are Mann Whitney U test and Spearman Correlation analysis findings in the study. Total N = 126 (mean age = 40.87 SD = 1.23) and teachers aged 23 to 64 years have been included in the study. The 66.7 percent of teachers answer to the question of `I have informed of child abuse` as `I agree strongly` and the 31.7 percent of teachers answer this question as `I agree`. A significant difference has been found between average scores obtained from the statement `I get information from sources about child abuse` (z = -2.459; p = .014). The average of woman teachers to obtain information from the sources of child abuse (average = 4.45) has been found to be significantly higher than that of male teachers (average = 4.15). There are significant difference about the statement `I pay attention the scars on the children's body `between the average scores of the teachers according to the type of the school they were educated in (z=-2.290; p=.022).The average of primary school teachers (average = 4.70) has been found to be significantly higher than the average of secondary school teachers (average = 4.41). With the advancing science and advancing technology, the value of the child increases day by day and the phenomenon of child abuse has been gaining importance. When the data of the study is examined, it is seen that teachers have knowledge about child abuse. The level of awareness of the teachers should be increased further and attention should be drawn to this subject in the in-service trainings to protect the high benefit of the child. iv Although there are trainings gotten, child abuse still cannot be prevented and children are not properly protected. It has been found that the consciousness level of the teachers who consist of the schools‟ basis are significantly high in this subject. Key Words: Child, abuse, teacher, awareness level