14-18 yaş arası kız çocuklarında travma sonrası stres bozuklukları ile bilişsel esneklik kavramının nörobilimsel yaklaşımla incelenmesi

Abstract

Bilişsel psikoloji, biliş terimi olarak kabul edilip; duyusal girdilerin dönüştürülmüş olduğu, süzgeçlendiği, yeniden tarandığı, depolandığı ve değerlendirildiği süreçlerin tümüne hitap etmektedir. Aynı zamanda, duyum, algı, dikkat, bilinç, öğrenme, bellek, kavram oluşturma, düşünme, zihinde canlandırma, anımsama, dil, zekâ, duygular ve gelişim gibi psikolojik döngüleri içerir ve davranış biliminin tüm çeşitliliğini barındırmaktadır.Bilişsel esneklik, zorlu yaşam olaylarını `üstesinden gelinebilir` görme, farklı çözüm mekanizmalarının varlığını kabul etme olarak tanımlanmaktadır. Bilişsel esneklik düzeyi yüksek olan kişiler, farklı bakış açıları geliştirebilen, problemlere alternatif çözümler üretebilen, özgüvenli ve karalı bireylerdir. Bireyler, hayatları boyunca olumlu ve olumsuz deneyimler yaşar. Bir insan için kimi olay çok önemliyken, bir başka olay az önem taşıyabilir. Yaşam olayları bireylerde stresi artırabilir.Travma sonrası stres bozukluğu, travmatik bir olaydan sonra ortaya çıkan, kişide aşırı uyarılma hali (hipervizilans), travmayı anımsatan veya çağrıştıran uyarıcılardan kaçınma ve kişinin travmatik olayı rüyalar, `flashback` yoluyla tekrardan yaşıyormuş gibi olması belirtileriyle süregiden ve en az bir ay süren psikolojik bozukluk şeklinde tanımlanmıştır. DSM-V'te travma sonrası stres bozukluğuna dair semptomların yetişkinler, ergenler ve çocuklarda gözlemlenebileceği, bu semptomların bir aydan uzun yaşanması gerektiği ifade edilmiştir. Bu çalışma kapsamında, bilişsel esnekliğin 14-18 yaş arası kız çocuklarında travma sonrası stres bozukluklarıyla olan ilişkilerine bakılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, travmatik yaşam olaylarına sahip 14-18 yaş arasındaki kız çocuklarında bilişsel esneklik düzeyinin düştüğü, travma sonrası stres bozukluğuna sahip 14-18 yaş arasındaki kız çocuklarında ise bilişsel esneklik düzeyinin yükseldiği bulgularına ulaşılmıştır.

Cognitive psychology is accepted as the term cognition and refers to all processes in which sensory inputs are transformed, reduced, revised, stored and used. It also encompasses all psychological processes from sensation to perception, consideration, consciousness, learning, memory, conceptualization, imagination, language, intelligence, emotions and development, and encompasses all the diversity of the field of behavior.Cognitive flexibility is defined as perceiving challenging life events as manageable and accepting the existence of alternative solutions. People with a high level of cognitive flexibility can develop different perspectives, produce creative solutions to problems, and are self-confident.Individuals have positive and negative experiences throuh out their lives. While some events are important for one person, another may be less. Life events can cause stress. Post-traumatic stress disorder, which occurs after a traumatic event, hypervizilance, avoidance of stimuli that remind the trauma. The person's traumatic event is followed by the symptoms of re-experiencing through dreams, flashback and continued for at least 1 month psychological disorder. It was stated in DSM-V that symptoms related to PTSD can be observed in adults, adolescents and children and these symptoms should be experienced for more than 1 month.In this study, besides the conceptual definition of cognitive psychology, the relationship between PTSD in girls aged 14-18 will also be examined. As a result of this study, it was found that cognitive flexibility level decreased in girls aged 14-18 years with traumatic life events and cognitive flexibility level increased in girls aged 14-18 years with PTSD.