Yûnus Emre Dîvânı`nda dervişlik

Abstract

Yûnus Emre, Anadolu'da Selçuklu Devleti'nin dağılıp, birlik ve beraberliğin sarsıldığı ve Moğol akınlarının olduğu oldukça zor bir dönemde yaşamıştır. O, sahip olduğu her şeyi bir yana bırakarak Allah aşkı uğruna Tapduk Emre'nin kapısında yokluğu, hiçliği tercih etmiş örnek bir derviştir. Yûnus Emre, Allah aşkını ve tasavvuf ahlâkını şiirleri ile büyük bir ustalıkla kitlelere aktarmıştır. Yûnus Emre o günkü toplum için ne kadar önemliyse bugün bizler için de çok önemli ve gerekli bir şahsiyettir. Türkçeyi en saf en anlaşılır şekilde kullanan Yûnus Emre'nin hedefi takdir edilmek, bilinmek değil, halkı zorluklardan çekip çıkarmak onlara Hakk'ı anlatmaktır. Avam olarak adlandırılan halka, Allah aşkını, soyut hakikatleri basit fakat büyük bir ustalıkla anlatabilmeyi başarmış bir ulu derviştir.Bu çalışmada öncelikle, Yûnus Emre'yi ve şiirlerini daha iyi anlayabilmek için yaşadığı dönem; siyâsi, kültürel ve tasavvufî yönden gözden geçirildi. Yûnus Emre'nin rivâyetlere dayalı hayatı özetlendi. Dîvân-ı İlâhiyât ve Risâletü'n-Nushiyye adlı eserleri hakkında bilgi verildi. Yûnus Emre'nin Türkçesi, derviş ve mürşid kavramları, mürşidin sahip olması gereken özellikler ve mürid-mürşid ilişkisi anlatıldı. Yûnus Emre'nin mürşidi Tapduk Emre ile tanışması ve ona intisap etmesi üzerinde duruldu. Dervişler ile ilgili beyitler dîvânda araştırıldı. Dervişlerin sahip olması gereken özellikler ile dervişlerin uzak durması gereken özellikler tespit edildi. Bu kavramların, lugat mânâları, mevcutsa Kur'ân-ı Kerîm ve hadîs-i şerîflerdeki açıklamaları ve ilgili beyitler incelendi. Yûnus Emre'nin otokritiğini yaptığı beyitler de çalışmaya dâhil edildi.Anahtar KelimelerYûnus Emre, Tapduk Emre, tasavvuf, derviş, mürşid, mürid, İlâhî aşk.

Yûnus Emre lived in a very difficult period of Mongol invasions, and when the Seljuk State was disintegrated in Anatolia and the unity and solidarity were shattered. He is an exemplary dervish who, for the love of Allah, abandoned everything he possessed, and have chosen nothingness at Tapduk Emre's gate. Through his poetry, Yûnus Emre, has transferred the love of Allah and the moral traits of Sufism to the masses with great mastery. Yûnus Emre is a personality as important and necessary for the society today as it was for the past. The goal of Yûnus Emre, who uses Turkish in the purest and most understandable way, is not to be known or to be appreciated, but to draw people out of the difficulties, and tell them the Truth. He is a mighty dervish who has managed to tell the generality of the spiritual seekers, known as the avam, abstract truths and the love of Allah through simple but great mastery. In this study, in order to gain a better understanding of Yûnus Emre and his poetry, the period he lived in was reviewed from the political, cultural and Sufi perspective. Then, Yûnus Emre's life based on narrations was summarized. Information on two of his fundamental works, Dîvân-ı İlâhiyât and Risâletü'n-Nushiyye, was given. The Turkish language of Yûnus Emre, the concepts of Dervish and Murshid (spiritual teacher), the characteristics that a Murshid should have and the relationship between Murid (disciple)-Murshid were explained. Yûnus Emre's acquaintance with his Murshid, Tapduk Emre, and his submission to him were emphasized. The couplets about Dervishes were investigated in Yûnus Emre's Dîvân. The characteristics that Dervishes should possess and the ones they should avoid were determined. Regarding these concepts, dictionary meanings, if any, explanations in the Qur'an and the Hadith, and relevant couplets were examined. The couplets involving Yûnus Emre's self-criticism were also included.Key WordsYûnus Emre, Tapduk Emre, Sufism, dervish, murshid, murid, love of Allah.