Annemarie Schimmel`in tasavvuf anlayışında Türkiye`de geçirdiği dönemin rolü

Abstract

Annemarie Schimmel son yüzyılın en dikkat çekici Din Bilimleri uzmanlarından olup, vermiş olduğu eserler çeviri ve kapsam bakımından tasavvuf tarihî literatürünün temel kaynakları arasındadır. Bu tez çalışmasının çıkış noktası; tasavvuf literatürüne eserleri ve talebeleriyle yön veren kıymetli âlime'nin 1952 senesinde Türkiye'ye yaptığı ilk ziyaretten başlayarak 1954-1959 yılları arasında Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi'nde görev yaptığı dönem boyunca, Türkiye ile arasında meydana gelen etkileşime yönelik bir çalışmanın eksikliğinin tespit edilmesidir.Çalışmada bütünlüğü sağlamak ve Schimmel'in Türkiye'ye gelmeden önce hazırlık babında yaşadıklarını görebilmek gayesiyle ilk olarak çocukluk dönemi ve eğitim hayatının onu nasıl Şark'a yönlendirdiğinden bahsedilmiştir. Bu dönem Schimmel için âdeta ilme'l-yakîn hali olarak adlandırılabilecek bilgi toplama süreci olmuştur. Bundan sonraki bölümde Ankara Üniversitesi'nde yaptığı mühim vazife, yetiştirdiği yüzlerce talebe ve bu sürecin O'nun İslâm hakkındaki düşüncelerine tesiri üzerinedir ki Schimmel'in sahip olduğu ilmî yaşayarak hakikatine vasıl olması sebebiyle ayne'l-yakîn haline geçişi olarak adlandırılabilir. Türkiye'de yaşadıklarının ömrünün kalanına tesirini görebilmek için çalışmanın son bölümünde Türkiye'den sonra vefâtına kadar yaşadığı olaylar incelenmiş, ömrünü nezrettiği Doğu ve Batı arasında altından köprüler kurma gayesinin anlayış ve doğru bilgi sahibi olmakla tesis edilebileceği açıklanmıştır. Schimmel'in vefâtından sonra akademik mânâda soyunun devamlılığını sağlayan talebelerinden, Türkiye ile bağlantısı tespit edilen üç isim seçilmiş ve Schimmel'in izinde yaptıkları çalışmalar anlatılmıştır.Çalışmada birincil kaynak olarak Schimmel'in yazdığı otobiyografik eseri 'Doğudan Batıya' ve Sâmiha Ayverdi ile mektuplarının bulunduğu 'Mektuplar 2' eseri kullanılmıştır. Bunların yanı sıra Schimmel'in yazmış olduğu kapsamlı eserleri ve makalelerindeki ilgili bölümler ve kendisi ile yapılan röportajlar çalışmaya dahil edilmiştir. İkincil kaynak olarak ise Schimmel hakkında hazırlanan yüksek lisans /doktora tezleri, makaleler, gazete yazıları ve kitaplar kullanılmış, yeri geldikçe İslâm Ansiklopedisi'nin ilgili maddelerinden faydalanılmıştır.

Annemarie Schimmel is one of the most remarkable authorities in the field of Religious Sciences, in the last century. Her studies are among the basic sources in the history of sufi literature in terms of translation and content. The starting point of this thesis is the ascertainment of the absence of a study about the interaction between the esteemed scholar who guided Sufi literature with her works and her students, and Turkey, following her first visit in 1952 and during the period she worked at the Faculty of Theology at Ankara University between the years 1954-1959.In order to assure integrity in the study and to see what Schimmel went through in terms of getting prepared before coming to Turkey, we first mentioned how her childhood era and her education directed her to Orient. This period was data collecting time which can merely be called as the state of ilme'l yakin (knowledge of certainity) for Schimmel. The second part of the study consists of her important duty at Ankara University, hundreds of students she educated and the impact of this period on her ideas about Islam. This part can be called a shift to the state of ayne-l yakin (eye of certainity) which is attained by perceiving the reality through living what she already knew. In the last part of the study, the incidents she lived after leaving Turkey until she passed away were examined to see how her experience in Turkey affected the rest of her life. In this part, it is also explained that building golden bridges between East and West which was the purpose Schimmel dedicated her life to, can be achieved by having the right knowledge and understanding. Three of her students who not only continued her lineage in academic sense after she passed but who also had relationships with Turkey were chosen and their work following Schimmel's footsteps were explained.The primary sources of this study is the autobiographical work of Schimmel `From East to West` and the book named `Letters 2` which covers the letters written between Sâmiha Ayverdi and herself. In addition to these, the relevant parts in the comprehensive works and papers written by Schimmel and the interviews with her were included. As a secondary source, masters and doctorate thesis about Schimmel, articles, newspaper articles, books and the relevant items of the `Encyclopedia of Islam` were used as needed.