Meşkûre Sargût`un sohbet defterlerinde Ken`ân Rifâî`nin dervişlik anlayışı

Abstract

20.yy.'da Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkıldığı ve Türkiye Cumhuriyet'inin kurulduğu sancılı dönemde yaşamış ve döneminin tasavvuf üstatlarından sayılan Ken'ân Rifâî bu değişim sürecinde herhangi bir devirle kayıtlı olmayan sûfî öğretilerini modern dünyâya uyacak bir tarzda ele almıştır. Güçlü vizyonuyla sûfî yaşayışının odağını dergâh modelinden üniversitelere taşımak amacıyla bu gayeye hizmet edecek önemli talebeler yetiştirmiştir. Vizyonun bir parçası olarak modern sûfî hareketinin temsilcileri olarak yetiştirdiği kadın kanaat önderleri arasında Sâmiha Ayverdi, Safiye Erol, Nezihe Araz, Sofi Huri, Semîha Cemâl, İlhan Ayverdi ve Meşkûre Sargut sayılabilir. Kendi döneminde yayınladığı eserleri haricinde öğrencileri ile yapmış olduğu sohbetler sırasında alınan notlardan oluşan eserleri vefâtının ardından yayınlanmaya devam edilmiştir. Talebesi Meşkûre Sargut ile olan çalışmalardan 13 adet defter oluşmuş, bu defterler 1946 yılında tutulmaya başlanmış ve Ken'ân Rifâî'nin vefâtı sonrası genişletilerek Meşkûre Sargut'un sohbetlerinde kullanılmıştır. Henüz yayınlanmamış olan bu defterler tarafımızca incelenmiş ve en sık kullanılan kavramlardan biri olan dervişlik üzerinde çalışılmak sûretiyle ortaya çıkan 70 dervişlik kavramı kategorize edilerek açıklanmıştır. Bu tez, Ken'ân Rifâî'nin eserlerinde olan dervişlik kavramlarına ek olarak yeni kavramların literatüre kazandırılması açısından önem taşımaktadır.

In the 20'th. Century, during the troubled times when Ottoman Empire collapsed and the new Republic of Turkey was established, Kenan Rifai, who is considered one of the most important Sufi masters of his time handled the Sufi teachings which are not dependent to time, in a modern way. Rifai with a powerful vision raised students who pursue his ideas of moving from the teaching model of dargahs to academia. As part of his vision, he raised women sufi masters such as Samiha Ayverdi, Safiye Erol, Nezihe Araz, Sofi Huri, Semiha Cemal, İlhan Ayverdi and Meşkure Sargut.In addition to his books published during his time, his ideas collected during his sohbet classes for a long time, were organized and published by his students. An example of his work organized by one his students and disciples Meşkure Sargut includes 13 notebooks since year 1946. Meşkure Sargut worked on these notebooks after Ken'an Rifai's passing, and she used them for the materials during her classes. This work has not been published officially. Therefore, it contains important information which will be introduced to Sufi literature with this work. We concentrated on the concept of darwish since it is one of the most common terms used in the notebooks. We found different definitions of the word darwish. In our thesis we categorized the definitions and introduce them.