DERVİŞ-ÂLİM ALİ YARDIM VE ANADOLU İSLÂM KÜLTÜR VE SANATINA KATKILARI

Abstract

Anadolu irfan geleneğinde Peygamber (s.a.s.) sevgisinin mîmârîye, levhaya, kitâbeye hadislerle kazınmış izlerini takip eden Ali Yardım, yaşantısı ile modern dönem insanı için, çalışan, üreten, âile kuran bir `derviş-âlim modeli` teşkil etmiş, muhtelif çalışma ve hizmetleri ile de hadis kültürünün yeniden inşâası için, millî - mânevî kültür sâhasına çok değerli katkılar sunmuştur. Yardım, XI. Asırda, Mısır'da, Kuzâ'î'nin (ö. 1062) yazdığı Şihâbü'l-Ahbâr adlı hadîs-i şerîf derlemesini günümüz Türkçesine tercüme etmiştir. Anadolu'da özellikle Selçuklu dönemine âit, çeşitli mîmârî yapılar ve yazılı eserlerde rastlanan hadislerin ortak kaynağı olan bu eser, kendisinden önce yazılmış olan hadis kitaplarına metodoloji ve içerik olarak yeni ve pratik bir yaklaşım getirmiştir. Kuzâ'î'nin bu teşebbüsü, Şihâbü'l-Ahbâr'ın İslâm coğrafyasında, özellikle halk arasında hızla yayılmasını sağlamıştır.Ali Yardım, Konya Karatay Medresesi'nden, Mevlânâ'nın Mesnevî'sine, Molla Câmî'nin 40 Hadis'inden, Sadreddin Konevî'nin kütüphânesinin raflarına kadar, özellikle Anadolu Selçuklu döneminde, hayâtın içerisine bu denli işlemiş olan Şihâbü'l-Ahbâr'ı, günümüz Türkçesine kazandırmakla kalmamış, muhtelif çalışmaları ile de hadis kültürünü yeniden canlandırmak adına çok değerli hizmetler gerçekleştirmiştir. Onun bu çalışmaları, bir yerde, geleneğin devamını sağlamak içindir. Yardım'ın emeklerinin bilinmesi ise, Türkiye'de millî ve mânevî hâfızadaki kültürel kopuşun önüne geçmek için gereklidir. Bu bağlamda tezimizin içeriği, Ali Yardım'ın hayâtından kesitler sunarak, bir `derviş-âlim yaşam modeli` ortaya koymaya ve onun muhtelif çalışmalarını, Şihâbü'l-Ahbâr ekseninde tanıtarak, hadis ve millî kültür sâhasındaki kıymetli hizmetlerini aktarmaya yöneliktir.

While Prof. Yardım was tracing the impressions in architecture, tiles and epitaphs of the love of the Prophet (pbuh) in Anatolian wisdom, he also lived a model of the dervish-scholar for the modern people with his life, works and services which made valuable contributions to the reconstruction of hadith culture in Turkey.Ali Yardım translated the hadith collection Shihab al-Ahbar, an 11th century work written by Kuza'i (d. 1062) in Egypt, into Turkish. The common source for many of the hadiths encountered on various architectural constructions and written works throughout Anatolia, this work brought a methodology and a new and practical approach to previously written hadith books. Kuza'i's new method caused the Shihab al-Ahbar to spread quickly throughout Muslim lands. Prof. Dr. Ali Yardım not only identified this work that has influenced everything from the Konya Karatay Madrasa to Mevlana's Masnavi, to Molla Cami's 40 Hadith, to the shelves of Sadreddin Konevi's library and especially life during the Anatolian Seljukid period, he also made valuable contributions with his various services and works, in order to keep the hadith culture alive. All of his services, in a sense, are for the sake of this tradition continuing and an acknowledgement of his labor is necessary in order to avert the cultural break in Turkey's national memory. The content of this study is to present cross sections of Ali Yardım's life in order to reflect a `dervish-scholar life-model` for the modern people today and to introduce his various services and works along the axis of Shihab al-Ahbar to demonstrate the important contribution he has made to Turkish hadith culture.