Yetiştirici koşullarında sakız ırkı koyunların genç erkeklerinde temel üreme özellikleri

Abstract

Bu çalışma, Sakız genç erkeklerinde bazı üreme özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, 2009 yılında doğan 30 baş Sakız erkek kuzunun 90-360 günlük yaş dönemlerinde elde edilen verileri kullanılmıştır. Sakız erkek kuzularında biniş yaşı, biniş ağırlığı, ilk ejakulat verme yaşı, ilk ejakulat verme ağırlığına ilişkin tanımlayıcı değerleri sırasıyla 200 gün, 46.6 kg, 213 gün, 51.8 kg kg olarak belirlenmiştir.Sakız erkeklerinin vücut uzunluğu, göğüs uzunluğu, cidago yüksekliği, kürek arkası genişliği, sağrı genişliği, sağrı uzunluğu, ön göğüs genişliği, baş uzunluğu, alın uzunluğu ve incik çevresinin sırasıyla; 49-81, 34-60, 51-81, 11-23, 9-22, 13-28, 11-27, 13-26, 6-11, 7,5-12 cm aralığında değiştiği bulunmuştur.Genç Sakız erkeklerinde testis çapı(cm), testis uzunluğu(cm), skrotum çevresi(cm), skrotum uzunluğu(cm), testis hacmi(cm3) için belirlenen en az ve en çok değerleri sırasıyla; 1.59-7.30, 3.05-14.23, 12.00-37.50, 7.00-32.00, 17.39-771.44'dür. İncelenen tüm testis özellikleri üzerine yaş ve canlı ağırlığın etkisinin ve tüm testis özellikleri arasındaki fenotipik korelasyonların önemli olduğu bulunmuştur(P<0.01).Sakız erkeklerinde testosteron hormonunun ortalama 7.05±0.31 ng/ml düzeyinde olduğu ve hormon düzeyinin genel olarak 150 günlük yaşa kadar düşme gösterdiği, eşeysel davranışların arttığı ve sperma alımının başladığı yaz mevsimi başında artsa da, daha sonra tekrar azaldığı görülmektedir. Ancak yaş ve canlı ağırlığın testosteron hormonu üzerine etkisi istatistiki açıdan önemsiz bulunmuştur.Sakız koyun ırkı genç erkeklerinde incelenen sperma özelliklerinden 240, 270, 300 ve 330 günlük yaşlarda sırasıyla; ejakulat hacmi, 1.44, 1.21, 1.47 ve 1.36 ml ve genel ortalama olarak 1.37 ml; sperma yoğunluğu, 4.89, 3.95, 4.13, 3.56 ve genel ortalama olarak 3.95 x109/ml, bir yönde hareket eden canlı spermatozoit oranı %; 81.32, 82.81, 84.80, 79.68 ve genel ortalama olarak %82.20, anormal hareket eden spermatozoit oranı %; 9.38, 6.30, 5.31, 8.57 ve genel ortalama olarak %7.07, ölü spermatozoit oranı %; 9.29, 10.86, 9.88, 11.77 ve genel ortalama olarak %10.73, kitle hareketi ve sperma kıvamı değerleri ise sırasıyla 4.36 (0-5) ve 4.02 (0-5) skala değeri olarak belirlenmiştir. Canlı ağırlık ve yaşın bir yönde hareket eden canlı spermatozoit oranı (%) dışındaki sperma özelliklerini açıklamadaki payı (R2: Belirleme katsayısı) önemsiz bulunmuştur.

This study was carried out to determine some of the reproductive characteristics of young male Chios lamb. In this study the data used was obtained from 30 Chios lambs born in the year 2009 between the ages of 90 ? 360 days. The mount age, the mount weight, the first age of producing ejaculate, and weight of producing of first ejaculate of male Chios lambs were determined as 200 days, 46.6 kg, 213 days and 51.8 kg respectively.Body length, chest length, withers height, shoulder width of the back, rump width, rump length, front chest width, head length and shank circumference of male Chios lambs were found to vary in the ranges of 49-81, 34-60, 51-81, 11-23, 9-22, 13-28, 11-27, 13-26, 6-11, 7,5-12 cm respectively.The minimum and maximum values of testis diameter (cm), testis length (cm), scrotum circumference(cm), scrotum length(cm), scrotum circumference(cm), and testis volume(cm3) of male Chios lambs were determined 1.59-7.30, 3.05-14.23, 12.00-37.50, 7.00-32.00, 17.39-771.44 respectively. Phenotypic correlations between all characteristics of testis and examined effects of age and body weight on all properties of testis were found to be significant (P<0.01).The mean for testosterone concentration in male lambs was 7.05±0.31 ng/ml and in general showed decreased levels of testosterone up to 150 days of age, increase in sexual behaviour and even though sperm acquisition was increased at the beginning of summer, later on it was observed to decrease again. However, statistically the effect age and live weight had on testosterone was found not to be significant.For male Chios lambs of ages of 240, 270, 300 and 330 days, the inspected volume of ejaculate sperm characteristics were 1.44, 1.21, 1.47 and 1.36 ml respectively with an overall average of 1.37 ml, spermatozoa density were 4.89, 3.95, 4.13, 3.56 x 109 /ml respectively with an overall average of 3.95 x 109 /ml, progressive motility ratio of 81.32, 82.81, 84.80, 79.68 % respectively with an overall average of 82.20 %, local motility ratio of 9.38, 6.30, 5.31, 8.57 % respectively with an overall average of 7.07 %, immotility ratio of 9.29, 10.86, 9.88, 11.77 % respectively with an overall average of 10.73 %, mass motility and sperm viscosity scale values of 4.36 (0-5) and 4.02 (0-5) were determined. Excluding progressive motility (%), the proportion of contribution of live weight and age in explaining sperm characteristics were found to be not significant (R2: Coefficient of determination).