İlköğretim matematik öğretmenlerinin tükenmişliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Tükenmişlik günümüzde örgütsel ve bireysel sonuçları nedeniyle daha da önemli hale gelen bir kavramdır. Tükenmişlik konusunda son yıllarda daha detaylı ve spesifik alanlarda incelemeler yapılmaktadır. Yapılan literatür taramasında ilköğretim matematik öğretmenlerinin tükenmişliğinin incelenmesine dair çalışmaların çok az miktarda olduğu görülmüştür. Bu nedenle yapılan bu çalışma literatüre yeni bir bilgi sunması açısından önemlidir. Bu çalışmada Aksaray ili ilköğretim kurumlarında çalışan matematik öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile çalıştığı kurumun özellikleri, ders verdiği sınıf düzeyi ve demografik değişkenler ile arasındaki ilişkinin incelenmesi temel olarak amaçlanmıştır. Tarama modelinde yürütülen bu araştırmanın evreni 2014-2015 eğitim öğretim yılında Aksaray ili ilköğretim okullarında görev yapan ilköğretim matematik öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında evren ile çalışılarak tam sayım yapılmıştır. Çalışmanın verileri, öğretmen demografik bilgi formu ve `Tükenmişlik Ölçeği Kısa Formu (TÖ-KF)` kullanılarak toplanmıştır. Demografik bilgi formu; araştırmacı tarafından hazırlanmış olup, öğretmenin çalıştığı kurumun özellikleri, ders verdiği sınıf düzeyi ve öğretmenin demografik özelliklerini içeren bir formdur. Formda öğretmenin cinsiyeti, yaşı, medeni durumu, eğitim düzeyi, öğretmenlikte ve çalıştığı kurumdaki çalışma yılı bilgilerini almaya yönelik sorular bulunmaktadır. Tükenmişlik ölçeği kısa formu; Pines ve Aronson'un (1988) geliştirdiği Tükenmişlik ölçeğinin tekrar Pines (2005) tarafından araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak 10 maddeden oluşturduğu kullanımı kolay bir ölçme aracı olarak uyarlanan kısa formudur. Türkçe' ye Çapri (2013) tarafından uyarlanan `Tükenmişlik Ölçeği Kısa Formu (TÖ-KF)` kişilerin mesleki tükenmişlik düzeyini ölçmek üzere yedi dereceli (1 Hiçbir zaman ve 7 Her zaman) 10 maddeden oluşan bir ölçektir. Çalışmada yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin `kriz durumunda olma eğilimi` seviyesinde ve tükenmişlik düzeyleri ile cinsiyet, yaş, kıdem ve ders verilen sınıf düzeyi ile aralarında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Burnout is a concept that has become more important due to its organizational and individual consequences. In recent years, more detailed and specific investigations have been made on burnout. In the literature review, it was seen that there are very few studies on the burnout of elementary mathematics teachers. Therefore, this study is important for presenting new information to the literature. The study basically aims the examination of the relation between the level of burnout of the math teachers who work at primary education institutions in Aksaray and the features of the institution where the teachers work, the level of class where they lessons and the demographic variables. The population of this study conducted in the form of the survey model consists of the maths teachers who work at elementary schools in the school year 2014-2015 in Aksaray. During the study, the complete inventory was taken by being worked with the population. The data in the study was collected by using `teacher demographic information form` and `short form of burnout inventory (SF-BI)`. `The demographic information form` was prepared by the researcher and it is a form which includes the features of the institute where the teacher works, the level of the class where he/she gives lessons, and demographic features of the teacher. In this form, there are questions aimed at learning the teacher's gender, age, marital status, level of education; how long he/she has been a teacher and how long he/she has worked at his/her school. `Short Form Of Burnout Inventory` is the short form of the burnout inventory which was improved by Pines and Aronson in 1998. Pines adopted it in 2005 in accordance with the necessities of the researchers and operators. It composes of ten articles and it is easy-to-use. `Short Form Of Burnout Inventory(SF-BI) ` adopted to Turkish in 2013 by Çapri is a scale which composes ten articles with seven grades to evaluate the level of occupational burnout of the person (1 never and 7 always). In consequence of the anlysis made in the sudy, It has been determined that the level of burnout of the teachers is at a level of `the tendency to be in the crisis situation`, and that there is a meaningful relation between the level of burnout and the gender, age, seniority, the level of the class where lessons are given.