E-tüketicilerin satın alma davranışları ile etik davranışları arasındaki ilişkinin demografik faktörler ve internet kullanım karakteristikleri çerçevesinde incelenmesi

Abstract

Teknolojinin gelişmesi ve internetin yaygınlaşması ile birlikte birçok alanda olduğu gibi ticarette de birtakım değişiklikler ve yenilikler meydana gelmiştir. Tüketiciler geçmiş yıllarda sadece geleneksel kanallar ile alışverişlerini gerçekleştirirken günümüzde yaşanan değişikliklerle beraber elektronik ticaret (e-ticaret) kanalları üzerinden de alışveriş yapmaya başlamışlardır. Bu durum ticarete yeni bir boyut kazandırmış, daha teknolojiye bağlı daha interaktif bir alan olan elektronik ticaret (e-ticaret) kavramını ve elektronik tüketici (e-tüketici) kavramını gündeme getirmiştir. E-ticarette yaşanan gelişmeler ile birlikte tüketiciler istek ve ihtiyaçlarını karşılarken sergiledikleri satın alma davranışlarında da farklılıklar meydana gelmiştir. Söz konusu farklılıklar e-tüketicilerin hedonik ve faydacı satın alma davranışlarına yansımıştır. Hedonik satın alma davranışı sergileyen tüketiciler mutluluk ve haz için tüketirken, faydacı satın alma davranışında amaç temel gereksinimlerin giderilmesidir. Mevcut çalışmanın amacı farklı demografik özelliklere sahip e-tüketicilerin satın alma davranışlarının etik ile ilişkisinin incelenmesidir. Bu yönüyle araştırma tanımlayıcı bir özellik taşımaktadır. Araştırma evrenini 18 yaş ve üzeri e-tüketiciler oluşturmuştur. Araştırma evreni çok geniş ve belirsiz olduğundan, kolayda örnekleme uygulanmıştır. Çalışmada anket yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın anketleri internet üzerinden alışveriş yapan 18 yaş ve üzeri e-tüketicilere sosyal medya aracılığıyla ulaştırılmıştır. Türkiye'de bulunan e-tüketicilerin sayısının fazla ve belirsiz olması sebebiyle sınırsız örneklem formülü kullanılmış ve araştırma örnek hacminin 520 olmasına karar verilmiştir. Yapılan saha araştırması sonucunda 504 anket araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırma verileri SPSS 23.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda e-tüketicilerin demografik özelliklerinin etik davranışları üzerinde farklılıklar oluşturduğu, e-tüketicilerin internet kullanım karakteristiklerinin hedonik ve faydacı satın alma davranışlarında farklılıklar oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca e-tüketicilerin faydacı satın alma davranışı ile etik davranışları arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Due to the development of technology and widespread use of the internet, a number of changes and innovations have occurred in trade as in many other areas. In the past years, consumers have only been shopping through traditional channels, but along with the changes taking place today, they have started to shop through electronic commerce (e-commerce) channels. This situation has brought a new dimensions to commerce, brought up the concepts of electronic commerce (e-commerce) and electronic consumer (e-consumer) concept, the latter of which is a more interactively field connected to technology. Along with the developments in electronic commerce, there have been differences in purchasing behaviours exhibited by consumers while meeting their demands and needs. These differences are reflected in the hedonic and utilitarian purchasing behavior of e-consumers. While consumers who exhibit hedonic buying behavior consume it for happiness and pleasure, the aim in utilitarian purchasing behavior is to meet basic requirements. The aim of the present study is to examine the relationship between ethical behaviours and purchasing behaviours of e-consumers with different demographic characteristics. In this respect, the study is descriptive. E-consumers aged 18 and over are the population of the research. Since the research universe is very large and uncertain convenience sampling was applied. Moreover, questionnaire method was used in the study. The surveys were sent to e-consumers aged 18 and over via social media. Due to high and indefinite number of e-consumers located in Turkey, the unlimited sampling formula was used and it was decided that the sample volume of the study be 520. As a result of the field research, 504 surveys were included in the research. Data were analysed by using SPSS 23.0 software. As a result of the research, it was concluded that demographic characteristics of e-consumers create differences on ethical behaviours and internet usage characteristics of e-consumers create differences in hedonic and utilitarian purchasing behaviours. In addition, it was revealed that there is a negative relationship between utilitarian purchasing behaviours and ethical behaviours of e-consumers.