Osmanlı`da sanayileşme düşüncesi (1839 – 1915): Türk Yurdu Dergisi, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası, İktisadiyat Mecmuası örnekleri

Abstract

Sanayi Devrimi, önce İngiltere'de sonra bütün dünyada büyük dönüşümleri tetiklemiştir. Kısa süre içinde küresel bir olgu olarak karşımıza çıkan sanayileşmenin sosyal ve iktisadi boyutları günümüze kadar tartışılagelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu da on sekizinci yüzyılın sonundan itibaren sanayileşme atılımları yapma konusunda çaba içerisinde olmuştur. Devlet eliyle ve özel sektör yatırımlarıyla sanayileşme girişimlerinde bulunulmuştur. On dokuzuncu ve yirminci yüzyıllarda tartışılan iktisadi konuların başında da sanayileşmek için izlenecek yol ve Osmanlı İmparatorluğu'nun sanayileşmiş Avrupa ülkeleriyle iktisadi ilişkileri gelmiştir. Dönemin iktisadi konularının tartışıldığı içerikleriyle öne çıkan, Türk Yurdu Dergisi, Ulûm-i İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası, İktisadiyat Mecmuası dergileri, iktisadi sorunlar ve sanayileşme konularında toplumsal bilincin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Dergilerde yayınlanan makalelerde Osmanlı Devleti'nin mali sorunları, sermaye birikimi için sanayi ve ziraat arasında hangisine öncelik verileceği, sanayileşme sürecinde devletin rolü, toplumun refah seviyesinin nasıl yükseltilebileceği, Avrupa sermayesine karşı uygulanacak politikalar konularında Osmanlı düşünürlerinin görüşlerini bulmaktayız.

The Industrial Revolution triggered great transformations, first in England and then all over the world. The social and economic dimensions of industrialization, which has emerged as a global phenomenon in a short time, have been discussed until today. Since the end of the eighteenth century, the Ottoman Empire has made efforts to make industrialization initiatives. Initiatives of industrialization have been made by state and private sector investments. Top of the major economic issues discussed in the nineteenth and twentieth centuries was the path to industrialization and the economic relations of the Ottoman Empire with the industrialized European countries. Turkish Journal of Yurdu, Journal of Economics and Ictimaiye, Journal of Economics, contributed to the development of social consciousness in the field of economic problems and industrialization. In the articles published in the journals, we find the views of the Ottoman thinkers about the financial problems of the Ottoman Empire, to decide which sector is given to the priority for capital accumulation; agriculture or industry, the role of the state in the process of industrialization, how to increase the welfare level of the society and the policies to be applied against the European capital.