Diyarbakır mûsıkîsinde Celâl Güzelses`in yeri ve icrâ özelliği

Abstract

Diyarbakır, tarihi boyunca farklı medeniyetlere ve kültürlere ev sahipliği yapmış kozmopolit bir şehirdir. Kültürel olarak zengin bir hazineye sahip olan Diyarbakır'ın, bu kültürel donanımı ve çeşitliliği mûsıkî alanında da açıkça görülmektedir. Geçmişten günümüze kadar mûsıkînin layıkıyla icrâ edilmesi de kaynak kişilerin, bu kültürün gelecek nesillere doğru ve bozulmadan aktarılmasındaki önemli roller üstlenmiş olmaları sayesindedir. Dolayısıyla, tarama modeline dayalı çalışmamızda, Diyarbakır mûsıkîsine ömrünü adamış ve işitsel kayıtları günümüze ulaşan en eski kaynak kişi olan Celâl Güzelses'in, sanat hayatı yazılı kaynakların taranması ve kişisel görüşmelerin gerçekleştirilmesi sonrasında ortaya koyulmakla birlikte; amaçsal örnekleme kapsamında, TRT tarafından notaya alınmış kırık hava formundaki eserleri ve tarafımızdan notaya alınmış uzun hava formundaki eserleri analiz edilip, aynı türleri icrâ eden alanın önemli isimleri ile icrâ yönünden mukayeseli olarak incelenmiştir. Bu veriler ışığında ise, Güzelses'in Diyarbakır Mûsıkîsindeki yeri, icrâ özellikleri ve ses icrâsındaki çok yönlülüğü somut olarak ortaya konulmuştur.

Diyarbakır is a cosmopolitan city which has done the honours to different civilizations and cultures throughout history. Having a culturally rich treasure , Diyarbakır's cultural full complement and diversity is clearly seen in music field. From past to present performing music thoroughly is because source people who have important roles for transfering this culture through next generations and without breaking down.Therefore , in our screening model based study , Celal Güzelsesdevoted his life to Diyarbakır music and He is the oldest person who reached his auditory records today , As well as being revealed his art life After screening written sources and having personal interviews , within purposeful sampling, works in shape of rhythmic Turkish folk songs that was notated by TRT and works in shape of unmetered folk song that was notated by us are analyzed , examined in terms of performing comparatively with people who perform same types in the field. In the light of this datas , Güzelses's place in Diyarbakır music , performing traits and his versatility of sound performance are revealed percepibly.