Türkiye`nin modernleşme Sürecinde Sıdıka Avar ve Tunceli örneği

Abstract

Osmanlı Devleti'nin batılı devletler karşısında geri kaldığının anlaşılmasıyla bazı askeri ve idari reformlar yapılmıştır. Batılı ülkeleri örnek alan ve genel olarak modernleşme olarak tanımlanan bu süreç Cumhuriyet Döneminde de devam etmiştir. Eğitim reformları modernleşme sürecinin en önemli unsuru olmuştur. Osmanlı Devleti'nin son yıllarında açılmaya başlayan Batı tarzı eğitim kurumları, Cumhuriyetin ilanından sonra kabul edilen Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanunu ile birlikte, eğitim sisteminin temel unsurları haline gelmişlerdir. Cumhuriyetin ilk yıllarında, çok düşük okuryazar oranı, kalkınma için gerekli nitelikli işgücü eksikliği, uzun süren savaşlar nedeniyle halkın genelinde görülen sağlık sorunları, devletin eğitim stratejisinin belirleyen sorunlar olmuştur. Halkın temel ihtiyaçlarını üretebilmesi için çeşitli alanlarda meslek okulları açılırken, harf inkılabından hemen sonra ülke genelinde okuma yazma seferberliği başlatılmıştır. Bu süreçte karşılaşılan en önemli sorun, yeterli niteliğe ve idealizme sahip öğretmen eksikliğidir. Osmanlı Devleti'nin son yıllarında yetişen ve modern bir eğitim alan, Cumhuriyetin ilk yıllarında ise öğretmenliğe başlayan Sıdıka Avar, bu dönemin idealist ve fedakar öğretmenleri arasında yerini almıştır. Birçok memurun sürgün yeri olarak gördüğü Elazığ'da, gönüllü olarak 20 yıla yakın bir süre (1939-1959) görev yapan Avar, başta ailesi ve sağlığı olmak üzere, kendi hayatından çok büyük fedakarlıklar yapmıştır. Bu yılların neredeyse tamamını Elazığ Kız Enstitüsü Müdürü olarak geçiren Avar'ı, sıradan bir yönetici olmaktan çıkaran şey, yürüttüğü öğrenci temin faaliyetleri olmuştur. Dersim İsyanı (1937-1938)'ndan sonra Enstitü'nün yatılı kısmına, Tunceli'den gelecek öğrenciler için 75 kişilik kontenjan ayrılmıştır. Avar, dönemin şartları nedeniyle, öğrenci temin faaliyetleri bizzat kendisi yürütmek istemiştir. Tüm ulaşım sorunlarına ve coğrafi zorluklara rağmen bu görevini yıllarca yürüten Avar, dönem başında aileleri ikna ederek kız çocuklarını bizzat okuluna getirmiş, dönem sonunda ise öğrencileri ailelerine teslim etmiştir. Avar, öğretim yılı içerisinde ise, kızların tüm bakımını bizzat takip etmiş ve onların modern bir eğitim alarak iyi bir vatandaş olarak yetişmelerini sağlamıştır. Mezun olan kızların bir kısmı, tahsil hayatlarına Malatya'daki Akçadağ Köy Enstitüsü'nde devam etmişler ve köy öğretmeni olarak mezun olarak, memleketin çeşitli köylerinde görev yapmışlardır. Mezun olduktan sonra tahsil hayatına devam etmeyen kızlar ise köylerine dönerek, modern yaşam tarzını köylerine taşımışlar ve kurdukları ailelerde modern bireylerin yetişmelerini sağlamışlardır. Ayrıca bu kızların bir kısmı da, kendi köylerinde açılan okuma yazma kurslarında ve çeşitli meslek kurslarında eğitmen olarak görev almışlardır. Yıllara göre eğitim istatistikleri incelendiğinde, Avar'ın Tunceli'nin modernleşmesinde ve eğitim alanında Türkiye ortalamasının üzerine çıkmasında emeği büyüktür. Avar'ın emekleri ve yetiştirdiği kızların gayretlerinin yanı sıra, Devlet'in yaptığı eğitim yatırımları ve halkın eğitime çok önem vermesi sayesinde, Tunceli bugün ülkemizin en modern şehirleri arasında yerini almıştır.

It was understood that the Ottoman Empire was lagging behind the western states and some military and administrative reforms were made. This process, which takes Western countries as an example and which is defined as modernization in general, continued during the Republican Period. Education reforms have been the most important element of the modernization process. Western-style educational institutions that started to open in the last years of the Ottoman Empire,With the Law of Tevhid-i Tedrisat (Teaching Union) adopted after the proclamation of the Republic, they became the basic elements of the education system. In the early years of the Republic, very low literacy rate, lack of qualified labor force, health problems in general due to long wars, there have been problems determining the educational strategy of the state. Vocational schools are opened in various fields in order to produce the basic needs of the public, a literacy campaign was initiated across the country immediately after the letter revolution. The most important problem in this process is the lack of qualified and idealistic teachers. Sıdıka Avar, who grew up in the last years of the Ottoman Empire and received a modern education and started teaching in the first years of the Republic, took its place among the idealistic and altruistic teachers of this period. Avar, who served as a volunteer for almost 20 years (1939-1959) in Elazığ, where many officers regard him as a place of exile, has made great sacrifices from his own life, especially his family and health. Avar spent almost all these years as Director of Elazığ Girls' Institute. it was the student procurement activities that drove him from being an ordinary administrator. After Dersim Rebellion (1937-1938), 75 students were allocated to the boarding section of the Institute for students coming from Tunceli. Avar, due to the conditions of the period, wanted to carry out student procurement activities himself. Despite all the transportation problems and geographical difficulties, he carried out this duty for years. Convinced the families at the beginning of the semester and brought the girls to school, At the end of the semester, he delivered the students to their families. Avar, in the academic year, has personally followed all the care of the girls and provided them with a modern education and raised them as a good citizen. Some of the graduates continued their education at the Akçadağ Village Institute in Malatya, graduated as village teachers. They served in various villages of the country. The girls who did not continue their education after graduation returned to their villages and carried the modern lifestyle to their villages and provided modern individuals to grow up in the families they established. Some of these girls also worked as teachers in literacy courses and various vocational courses in their villages. When education statistics are analyzed by years, Avar has played a major role in the modernization of the province of Tunceli and its rise above the average in the field of education. In addition to Avar's efforts and the efforts of the girls she raised, Thanks to the education investments made by the State and the public's emphasis on education, Today Tunceli has taken its place among the most modern cities of our country.