Bosnalı Âsım Dîvânı`nın tahlili

Abstract

Eski Türk edebiyatında dîvân tahlili ile ile ilgili yapılmış pek çok çalışma yer almaktadır. Bunların bir kısmında dîvânın tamamı tahlil edilirken bir kısmında ise dîvândaki bir konu üzerine yoğunlaşılarak tahlil yoluna gidilmiştir. Bu çalışmamızda 17. yüzyıl şairlerinden Bosnalı Âsım'ın tek eseri olan Dîvân'ını `Din-Tasavvuf, Cemiyet, İnsan, Tabiat` konu başlıkları altında tüm yönleriyle tahlil ettik. Bu tahlil çalışmasında daha önce yapılmış olan tahlil planlarını örnek almakla birlikte bölüm başlıklarına bazı eklemeler, çıkarmalar ya da bazı başlıklarda değişiklikler yaptığımız da oldu. Çalışmaya başlamadan önce tahlilin ne olduğunu, nasıl yapıldığını, nasıl bir yol izlememiz gerektiğini araştırdık. İlk olarak Eski Türk edebiyatındaki tahlil çalışmalarıyla ilgili yayımlanan makaleleri okumakla çalışmamıza başladık. Tahlil edeceğimiz dîvânı da belirledikten sonra Dîvân'daki bütün şiirleri Türkiye Türkçesine aktardık. Bu aktarma işlemi sırasında beyitlerde yer alan unsurları yukarıda belirttiğimiz bölüm başlıklarına göre sınıflandırdık. Bu işlem bitince ise tez çalışmamızın asıl tahlilini oluşturan metnini yazdık. Yazma işlemi sırasında söylediklerimizin somut delillere dayanması adına her bölümde ve bu bölümlerin her maddesinde örnek beyitler vermeye ayrıca özen gösterdik. Bu çalışmada hayatı hakkında oldukça sınırlı bilgiye sahip olduğumuz Bosnalı Âsım hakkında daha fazla fikir sahibi olabilmek amaçlanmaktadır.

There have been many studies concerning the analysis of Divan in old Turkish literature. Some of these analysis have covered the fullest extent, where as others have focused an a single subject in Divan. In this study, Divan which is the only work of Bosnalı Asım, one of the poets of 17th century, has been analysed in terms of `Religion-Islamic Mysticism, Community, Human, Nature` to the full extent. In this study of analysis, plans of former studies have been taken as an example, where as some additions, omissions and alterations have been made in chapter headings. Before the analysis, a number of research have been made regarding the definition of analysis and the method will be used. Several articles concerning analysis of old Turkish literature have been examined initially. Further more, the complete poems of Divan have been translated into present Turkish after the selection of the work. In the course of translation, the elements in the couplets have been classified according to the chapter headings mentioned above. Ultimately, the main analysis has been written after the process of translation. During the writing process, examples of couplets have been added to every chapter in order to ensure that this study is based on concrete evidence. The study aims to provide more insight to the life of Bosnalı Asım.