Homa dalyanı sedimentlerinde bulunan çeşitli fosfor formlarının zamana bağlı değişimlerinin incelenmesi

Abstract

Fosfor, sucul sistemlerde farklı yapılarda bulunabilen makronutrientlerden biridir ve kıyısal ekosistemlerde miktarının artması buna paralel olarak artan birincil üretim ile ötrofikasyona neden olabilmektedir. Sucul sistemlerde sedimentler fosfor için bir iç kaynak oluşturmaktadır. Sedimentteki fosfor formlarının araştırılması, sedimentin fosfor tutucu ya da fosfor kaynağı olarak davrandığının belirlenmesini sağlamaktadır. Bu çalışmada, Ege Bölgesi?nin en önemli lagünlerinden biri olan Homa Lagünü?nde sedimentte bulunan fosfor formları sıralı ekstraksiyon yöntemi (SEDEX) ile seçilen 9 istasyonda mevsimsel olarak incelenmiştir. Gevşek bağa sahip yada değişebilir yapıdaki fosfor, demire bağlı fosfor, otijenik karbonat flüorapatit + biyojenik apatit + CaCO3 birleşik fosfor, volkanik ya da metamorfik orijinli aşınmış apatit fosfor ve diğer inorganik fosfor ve organik fosfor olmak üzere 5 farklı fosfor formu tespit edilmiştir.Yapılan inceleme sonucunda, fosfor formlarının mevsimsel farka sahip olduğu bulunmuştur. Ayrıca ortamda biyolojik kullanıma uygun fosfor formlarının konsantrasyonlarının düşük olduğu belirlenmiştir. Sedimentteki fosforun büyük bir bölümünün kullanılamayan yapıda olması, sediment üstü suya olan akışların daha az olmasına neden olmaktadır.

Phosphorus exists in many forms in aquatic environments, and increased phosphorus loading to coastal ecosystems increases primary productivity potentially leading to eutrophication. Sediments can act as an internal source of phosphorus in aquatic environments. The research of phosphorus forms in sediments is useful in understanding whether that sediment acts as an adsorber or source of phosphorus. In this research the phosphorus forms in the sediments of Homa Lagoon, which is one of the important lagoons of Aegean Region, were examined seasonally in selected 9 stations by a sequential extraction method (SEDEX). Five different phosphorus forms were detected as loosely sorbed phosphorus, ferric iron-bound phosphorus, authigenic carbonate fluorapatite + biogenic apatite + CaCO3 associated phosphorus, detrital apatite phosphorus and organic phosphorus.As a result of the examination, phosphorus forms were found to have seasonal changes. In addition the concentrations of phosphorus forms suitable for biological use were defined low. The major part of phosphorus in the sediment is not suitable for biological use which causes less phosphorus fluxes to the overlying water.