Türkiye`de kentli haklarının mevzuata göre incelenmesi

Abstract

Son yıllarda insan haklarının bir parçası olarak gündemimize giren kentli hakları, yeni bir hak kavramı olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanın gelişim sürecinde yaşamında meydana gelen değişiklikler beklentilerini de etkilemekte ve bu doğrultuda insanın talep ettiği haklar da gelişim göstermektedir. İnsan hakları da böyle bir süreçten geçerek gelişim göstermiştir. Kentli hakları ise bu sürecin daha başlangıç aşamasında yer almaktadır. Başlangıç noktasına dair kesin bir zaman dilimi belirtilemese de insan yaşamına ve yaşam alanlarına yönelik yapılan uluslararası toplantılar/belgeler dolaylı da olsa kentli haklarının temelini oluşturmaktadır. Avrupa Konseyine bağlı olarak çalışmalarını yürüten Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Konferansı'nın Strazburg'da 1992 tarihinde kabul ettiği Avrupa Kentsel Şart 1, kentli hakkının içeriğine dair açık ve somut ilkeler içermektedir. Avrupa Kentsel Şart 1, 20 maddeden oluşan Avrupa Kentli Hakları Deklarasyonu ve 13 maddeden oluşan Avrupa Kentsel Şart İlkelerinden oluşmaktadır. Ülkemizde de yeni bir hak olan kentli haklarının yasal mevzuata göre incelendiği çalışmamızda, Avrupa Kentsel Şart 1'de ifade edilen haklar çerçevesinde inceleme yapılmıştır. Öncesinde kent, kentleşme, kentlileşme, kentli hakları ve uluslararası kaynaklara yönelik literatür taraması yapılmış, sonrasında ise kentli haklarının kullanılmasında etkili olan kurum, kuruluş ve faktörlere yönelik inceleme yapılmış ve son olarak ise kentli hakları belirli bir hiyerarşi ile sınıflandırılarak Türkiye'deki yasal mevzuata göre incelenmiştir.

Urban rights, which have been on our agenda as a part of human rights in recent years, appear as a new concept of rights. Changes in human life during the development process affect their expectations and in this direction, the rights demanded by human beings have also improved. Human rights have also developed through such a process. Urban rights take place at the very beginning of this process. Although there is no definite time frame for the starting point, international meetings / documents on human life and living spaces form the basis of urban rights, even indirectly. The European Urban Charter I, adopted in 1992 by the The Congress of Local and Regional Authorities, which operates under the Council of Europe, contains clear and concrete principles on the content of the urban right. The European Urban Charter I is comprised of the European Declaration of Urban Rights which include 20 themes and the European Urban Charter Principles which consist of 13 themes. In this study, urban rights, which are a new right in our country, are examined in accordance with legal legislation and within the framework of the rights expressed in the European Urban Charter I. Firstly, literature review has been conducted for urban, urbanization, urban rights and international resources. Secondly, the institutions, organizations and factors that are effective in exercising the rights of the citizens are examined. Finally, urban rights were examined and classified according to the legal legislation in Turkey with a specific hierarchy.