Tarançi halk edebiyatından örnekler ( inceleme- metin- aktarma)

Abstract

Doğu Türkistan coğrafyası ve Uygurlar tarih boyunca farklı milletlerin işgaline uğramıştır. Çalışmamızın konusu, Rus araştırmacı Nikolay Nikolayeviç Pantusov'un, XIX. yüzyılda Rusların Doğu Türkistan işgali yıllarında Uygurlar'a ait halk anlatılarını derleyip `Tarançi Halk Edebiyatından Örnekler (Образцы Таранчинской Народной Литературы) ` adıyla 1909 yılında Kazan' da yayımladığı eseridir. Uygur Türkçesiyle yazılan eserin içerisindeki edebi türler ( destan, atasözleri, bilmeceler) kendi başlıkları altında transkrip edilmiş, Türkiye Türkçesine aktarılarak biçim ve içerik özellikleri bakımından incelenmiştir. Uygur sözlü edebiyat geleneğine ait olan bu edebi mahsuller Uygur kültürünü, ananelerini ve sözlü edebiyatının dinamizmini ortaya koymuştur.

East Turkestan geography and Uighurs have been held down by various nations throughout the history. The theme of our study is the work of Russian researcher Nikolay Nikolayeviç Pentusov's `Samples Tarançi Folk Literature(Образцы Таранчинской Народной Литературы)` he published in 1909 at Kazan in which he compiled the public narratives of Uighurs in the period of 19th Century , Russian occupation in East Turkestan. Literary forms ( epics, proverbs, riddles) inside the the literary work, which is written in Uighur Turkish, have been transcripted under their own headlines; having been transferred to Turkey Turkish they have been analyzed in terms of form and content features. These literary ingatherings belonging to Uighur Oral Literature have put forward Uighur culture ,its traditions and the dynamism of its oral literature.