Dede Korkut hikayelerinde sıfat-fiiller ve zarf-fiiller

Abstract

Eski Anadolu Türkçesi, X. yüzyıldan itibaren Orta Asya'dan batıya göç eden Oğuzların,XII. yüzyılın sonlarında kendi lehçelerine dayalı olarak Anadolu'da kurup gelistirdikleri edebiyazı dilinin adıdır..Bu çalısmamızda amaç Eski Anadolu Türkçesinin dil özelliklerini en iyi yansıtan ve Türkkültür dünyasının basyapıtı olarak kabul edilen Dede Korkut Kitabı'nı olusturan 1 giris(mukadime) ve 12 hikâyede geçen sıfat-fiil ve zarf-fiil eklerini tespit etmek, bu eklerin hangianlam ve özellikte kullanıldığını belirlemek, Türkiye Türkçesine aktarımlarında ekte meydanagelen değisim ve gelisimi göstermek ve daha farklı çalısmalara kapı aralamaktır.Bu çalısmamızda Muharrem Ergin'in Dresden nüshasının çevirisini kaynak olarakkullandık. Hikâyelerin incelenmesi sırasında sıfat-fiil ve zarf-fiil eklerinin kullanımları vecümleye kattıkları anlamı belirlemek amacıyla eklerin geçtiği cümlelerin tamamına yerverilmistir. Eklerin gösteriminde ek parantez içine alınan ve değisken sesleri büyük harflerlegösteren sistem kullanılmıstır. Bu gösterimde ekin görüldüğü ilk biçimler tercih edilmistir.Çalısmamızın sonunda sıfat-fiil ve zarf-fiil eklerinin hikâyelere göre dağılımı sayısalverilerle tablolarda yansıtılmıstır.

Ancient Anatolian Turkish is the name of the literary writing language that was foundedand developed in Anatolia at the end of the XIIth century by Oğuz Turks, who migrated fromMiddle Asia to west starting from Xth century, on their dialect.In this study, our aims were to determine the participle and adverb affixes in 1introduction and 12 stories that constitute the Dede Korkut?s Book which reflects the languageproperties of Ancient Anatolian Turkish the best and is one of the most important works of theTurkish Cultural World, to determine how and in which meaning these affixes were used, toshow the changes and developements occured in these affixes when they were incorporated intothe Turkey Turkish, and finally to open doors to other studies in the field.We have used the translation of Muharrem Ergin?s Dresden copy as source. In the courseof analysing the stories, we have given the complete sentences in which these affixes occured inorder to determine the use of participle and adverb affixes and their contributions in meaning tothe sentences. In showing affixes, the system in which the affix is given in parenthesis andvariant voices are given with capital letters is used.In the end of the study, the distributions of participle and adverb affixes by stories aregiven by numerical data in tables.