Türk tiyatrosunda çatışan değerler

Abstract

Her sanatta olduğu gibi tiyatro sanatının kendine özgü bir kapsamı ve sınırı vardır. Tiyatro görsel, işitsel, deneysel bir sanattır. Bir metnin tiyatro olabilmesi için seyirci karşısında oynanması gerekmektedir. Bir metnin üzerine başka yaratımlar konduğu zaman bu tiyatro metni haline gelir. Yapıtın tiyatro olup olmamasına ise seyirci yol gösterir yapıt beğeni toplarsa seyirci karşısına çıkar yoksa kendini tarihin hatırlanmayan sayfalarına mahkûm eder. Tiyatronun gerçek bir sanat olması için seyircinin isteklerini, beklentilerini, ihtiyaçlarını dikkate alması gerekir. Tiyatro eseri yazınsal yapıtlardan farklıdır. Çünkü diğer yazınsal yapıtlar tek kişinin yaratıcılığı ile ortaya çıkarken tiyatro birçok kişinin yaratıcılığı, dünya görüşü, üslubu ile ilgilidir. Tiyatro bir birlik işidir. Bu birlik tam olarak sağlandığı zaman tiyatro eseri meydana gelir. Çalışmamızda meddahlıktan bugüne kadar Türk tiyatrosunun geçirdiği evrelere değinirken bu dönemlerde yazılan bazı oyunları ( yazarlarının hayatları ve edebi kimlikleriyle birlikte ele aldık) çatışma açısından inceledik. İncelediğimiz oyunların hemen hemen tamamında kuşaklar arası çatışmanın var olduğu görülmektedir. Tanzimat ile edebiyatımıza giren tiyatro siyasi, sosyal hayata göre yön değiştirmiştir. Hemen her dönem yeni bir eğilim yaşanmıştır. Diyebiliriz ki tiyatro içinde bulunduğu toplumun yaşadığı her şeyden etkilenir. Baskılar tiyatroyu nefessiz bıraktığı gibi özgürlükte (her konuyu işleme anlamında) tiyatroya kan verir.Anahtar Kelimeler: Türk tiyatrosu, Antik Yunan tiyatrosu, çatışan değerler.

The theatre art as an other branch of art has its peculiar sphere and limit. İt is a visual, acoustic and tested branch of art.A staging before spectators is necessary for considering text as a theatrical work. After addition others efforts is created theatrical text. The spectator settles and makes up his mind about this text: İs it a theatrical work or not; if he approves of it, the creature will live, otherwise, it will doomed to the immemorial pages of history. İn order to be a true art it is necessary for the theatre to take into consideration all desires, waiting and needs. A theatrical work is different from others writting creatures. Because others writting creatures are results of only one author, but a theatrical creature is a fruit of a group men. A theatre is a collective work. Only by keeping the completeness is produsing a theatrical creature.In our work we had discerned all stages Turkısh theatre since Meddah shows to the contemporary days and investigated some of them on view collide properties ( with biographies and literary personalities of the writes). Almost in the all works we saw a counteraction between generations. The theatre was formed in our country after Tanzimat, then it changed its directions in according with political and social circumstances . Nearly it lived a new tendency after each period. We can say, that a theatre is under every influence. İf the pressure deprives of its breathing, the liberty gives to the theatre a fresh blood (or permits to stage every topic )Key Words: Turkısh theatre, antigue Grek theatre, collide properties.