Dolar ve Euro`nun rezerv para mücadelesi ve Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi

Abstract

Sanayi Devriminden İkinci Dünya Savaşı'na kadar uluslararası rezerv para olarakhâkimiyetini sürdüren İngiliz Sterlini, İngiltere'nin savaşta askeri gücünü kaybetmesi ve 1944Bretton Woods Anlaşması'yla birlikte rezerv para hâkimiyetini Amerikan Dolarınakaptırmıştır. Bu hâkimiyetle birlikte Dolar zamanla birçok ülkenin para biriminin yerinegeçerek dolarizasyon kavramını da ortaya çıkarmıştır. İkinci Dünya Savaşı'ndan günümüzekadar ABD Ekonomisi, dünya ekonomisinin lideri olmuş ve askeri gücü ile de bu liderliğinipekiştirmiştir. 1999 yılında büyük bir ekonomiye sahip Euro'nun doğuşuyla birlikte ABDDolarının karşısına bir rakip çıkmış ve her geçen gün Dolar karşısında güçlenmiştir.Son 20 yıldır kötüye giden ABD ekonomisine kıyasla Euro'nun bunu fırsata çevirerekgüçlenmesi ve uluslararası piyasada rezerv para gücünü hissettirmesi kısacası Euro'nun Dolarile rezerv para mücadelesine girmesi tezimizin ana konusu olmuştur.Araştırmamızın sonucunda ABD ekonomisine olan güvenin azaldığı ve doların rezervpara hâkimiyetine muhalif ülkelerin her geçen gün arttığı gözlemlenerek uluslararası rezervpara statüsünün ülke ekonomisini büyük, güvenilir ve istikrarlı yapıya sahip olmasıylakazanılabileceği tespit edilmiştir. Bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda ve paranın aitolduğu ülkenin ekonomik büyüklüğü ve gücü, finansal piyasaların derinliği ve entegrasyonu,döviz kuru istikrarı ve dış ticaret hacimleri kıyaslandığında Euro'nun Dolar karşısındagüçlenerek Dolar'ın rezerv para hâkimiyetini ele geçirebileceği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Rezerv Para, Dolar, Euro, Petrodolar, OPEC

English sterling, which had been international reserve money from the industrialrevolution till the Second World War, left its importance of being reserve money toAmerican Dollar after losing army power and Bretton Woods Pact in 1944. By the help of thisdominance dollar replaced many contries' monetary units and caused the word `dolarization`to occur. From the Second World War till today, US economy has been the leader of theworld economy and reinforced this leadership with the military power. With the birth of Euro,which has a great economy, in 1999, there has occured an opponent to American Dollar andhas been more powerful against Dollar day by day.American economy, has gotten worse on recent 20 years and Euro has changed thissituation to an opportunity and become more powerful in terms of being reserve money ininternational platform. Shortly, the confrontation about being reserve money between Euroand Dollar has become the main theme of our thesis.It has been realized at the end of our survey that, the reliance on USA economy hasdecreased and the number of dissentient countries' for the dominance of reserve money hasincreased and also it has been realized that the status of international money reserve in theworld can be reached with a reliable and self consistent country structure. We have aconclusion at the end of these evaluations and comparisons about the economical bigness andpower, financial depth and integration on the platform, exchange rate, external trade volumeof the country whom the money belongs, that Euro will be powerful against dollar and get thedominance of reserve money.Key Words: Reserve Money, Dollar, Euro, Petrodollar, OPEC