Sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal denge analizi

Abstract

Çeşitli risklerden dolayı bireyin gelirinde geçici veya sürekli kesilme meydana geldiğinde bu açığı karşılayan sisteme sosyal güvenlik sistemi denilmektedir. Bu sistemin temel amacı ise, bireyi hastalık, iş kazası sonucu malul olma, yaşlılık gibi durumlara karşı korumaktır. Sosyal güvenlik, bireylerin geleceğini güvence altına almak ve yaşam standartlarını arttırmada önemli bir role sahipken aynı zamanda istihdamın arttırılmasında da önemli bir etkendir. Gelişmeyi hedefleyen her ülke, sosyal güvenlik sistemine kayıtlı aktif olarak çalışan sigortalı sayısını arttırmayı amaçlamaktadır. Bunun sonucunda ise sosyal güvenlik sisteminin en önemli gelir kaynağı olan prim gelirlerinin arttırılması sağlanacaktır. Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından aktif – pasif dengesi sistemin karşılaştığı ve karşılaşacağı en büyük problemlerden biri olmaktadır. Bu çalışmada sosyal güvenlik sistemine kayıtlı aktif sigortalı, pasif sigortalı ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler dahil olmak üzere 1972-2018 yılları arasındaki verileri analiz edilmiştir. Bu verilere dayanarak istatistiksel analiz yöntemlerinden biri olan zaman serileri analizi yöntemi Eviews programı aracılığıyla gelecek on beş yıl için tahminler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, gelecek on beş yılın sosyal güvenlik aktif pasif oranı değerlendirilmiştir. Ayrıca istihdam, prim tahsilat oranı, kayıt dışı istihdam gibi etkenlerin aktif – pasif oranına olan etkileri incelenerek aktüeryal denge analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesindeki problemler irdelenip, asıl meselelerin çözümü göz önünde bulundurulmaya çalışılmıştır.

When a temporary or permanent cut in the income of an individual occurs due to various risks, the system that compensates this deficit is called the social security system. The main purpose of this system is to protect the individual against the situations such as illnesses, work disability and old age. While social security plays an important role in securing the future of individuals and increasing living standards, it is also an important factor in increasing employment. Each country aiming to improve targets to increase the number of active insured persons registered in the social security system. As a result, the premium income, which is the most important source of income of the social security system, will be increased. In terms of sustainability of the social security system, the asset - liability balance is one of the biggest problems faced and will be faced by the system.In this study, data between 1972-2018 including active insured, passive insured and their dependents registered in social security system were analyzed. Based on these data, time series analysis method, which is one of the statistical analysis methods, is estimated through the Eviews program for the next fifteen years. According to the results, the ratio of social security assets and liabilities for the next fifteen years was evaluated. In addition, actuarial balance was analyzed by examining the effects of factors such as employment, premium collection rate and informal employment on asset - liability ratio. According to the results, the problems in the actuarial balance of the social security system were examined and the solution of the real issues was tried to be considered.