Çok safhalı üretimlerde safha maliyet yöntemi: Aşkale Çimento Fabrikası`nda bir uygulama

Abstract

İçinde bulunduğumuz yüzyılda bilgi teknolojisi hemen hemen her alanda kendini hissettirmektedir. Dünyadaki ekonomik gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan sosyal ve teknolojik değişim sonucunda ülkeler arasındaki sınırlar kalkmakla beraber, küresel rekabet ortamı doğmuştur. Küresel rekabet ortamında firmalar, maliyetleri düşürmek, pazar payını ve karını artırmak için yeni üretim ortamları arayışına girmişlerdir. Küresel rekabet ortamı, üretim ortamlarının yanı sıra maliyet ve yönetim muhasebesi sistemlerini de etkilemiştir. Böylece maliyet ve yönetim muhasebesi alanında yeni yaklaşımlar ortaya çıkmıştır.Ülkemizde uygulanan maliyet sistemlerinden biride ?Safha Maliyet Sistemi? dir. Mamul üretimini birden fazla safhada gerçekleştiren işletmeler için en uygun maliyet hesaplama yöntemi sayılmaktadır.Üretimin birbirini izleyen ve birbirine bağlı safhalarda gerçekleştiği, sürekli ve kitle biçiminde birbirine benzer birkaç ürünün üretilmesi durumunda safha maliyet sistemi uygulanır. Bu sistemin dünyada ve ülkemizde en önemli uygulama alanları şunlardır: Çimento, tekstil, bira, madencilik, kimya, elektrik, gaz, lastik, plastik, un değirmenleri. Safha maliyet sistemi basit bir sistem olmakla beraber, üretim koşulları ve mamul çeşitlerinin çoğalması sistemin işleyişinde güçlükler çıkarabilmektedir.Çalışmamızda Aşkale Çimento fabrikasında safha maliyet sistemine yönelik bir uygulama yapılarak; çimento fabrikalarında maliyetlerin izlenmesinde ?safha maliyet? sisteminin en ideal maliyet sistemi olduğu ortaya konmuştur.Anahtar Kelimeler :Üretim, Maliyet, Maliyet Sistemleri, Safha Maliyet Sistemi

In our century the information tecnology causes us to perceive it almost in every field. As a result of social and technologial variations that come into being due to the economical developments in the world, the borders of countries is considered unimportant, and in this way a global competition market has occured. The firms in global competition market were in a demand for new production conditions to provide the reduction of cost and save market share and earnings.The global competition market has not only affected the production markets but also affected cost and managerial accounting systems. In this way, the new approaches have put on the agenda apart from cost and managerial accounting systems.The process cost system is one of the cost systems applied in our country.It is considered as the most suitable cost finding method for business firms where the production needs more than one process.The process cost system is applied in the event of consecutive and relative production phases producing continual and similar mass products. The main application fields of this system in the world and in our country are; cement, textile, building, mining, chemistry, electricity, gas, rubber, plastic and mill. Although the process cost system is simple, the increase of production diversity and the conditions of production make system difficult to work.In our study, performing an aplication intended for a process cost system at Aşkale Cement factory; for fallowing the process cost system is presented optimally cost system up the cost in cement factories.Key Words:Cost, Cost System, Process Cost System, Production