XIX. yüzyıl da Revan muhacirleri

Abstract

Muhacirlik Türkiye tarihinin önemli sorunlarından biri olmuştur. En önemli göçlerin gerçekleştiği bölgelerin başında Balkanlar ve Kafkaslar gelmektedir. Bu göçler daha çok siyasi ve ekonomik nedenlerle gerçekleşmiştir. Önemli göçlerin gerçekleştiği Güney Kafkasya'nın önemli bir bölgesi olan Revan XVI. yüzyıl sonlarında Osmanlı hakimiyetine girmiştir. O tarihten itibaren Revan Hanlığının kurulduğu XVIII. yüzyılın ortalarına kadar Revan Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında sürekli olarak el değiştirmiştir. Revan Hanlığı kurulduktan sonra sürekli olarak Rusya ve İran'ın saldırılarına uğramıştır. XIX. yüzyıl başlarında Rusya'nın Kafkasya istilasıyla birlikte Revan Rusya'nın kontrolüne girmiştir. Kurulduğundan beri Karadeniz ve Kafkaslara doğru yayılmacı bir politika izleyen Rus Çarlığı, bölgenin sahipleri olan Türk ve Müslümanları Osmanlı Devleti'nin topraklarına doğru sürgün etmiştir.Bölge Rusya'nın hakimiyetine geçmeden önce Revan ahalisinin büyük çoğunluğu Müslümanlardan oluşmaktaydı. Rusya bölgeyi Müslümanlardan temizlemek ve Hıristiyanlaştırmak adına bölgedeki Müslüman ahaliyi Osmanlı topraklarına göçe zorlanmıştır. Osmanlı Devletine sığınmak zorunda kalan yüz binlerce muhacir iskân edilmek üzere Anadolu'nun çeşitli illerine gönderilmiştir. Yöre halkına karışık iskân edilen muhacirler önceleri hoş karşılanmamışsa da onların yeni yurtlarına uyumlarını, yerli halk ile kaynaşmalarını hızlandırmış ve böylece birlik olmaları sağlanmıştır. Muhacirlerin iskânıyla birlikte ıslah edilen araziler sayesinde tarımsal istihsal artmış ve bölge şenlenmiştir. Her biri ayrı çile ve sıkıntıya neden olan bu muhacirlik, aslında yeni ve daha güçlü bir yaşamın temellerinin atılmasını da sağlamıştır.Göçe zorlanan Müslüman Muhacirlerinin yerine ise daha çok Ermeniler yerleştirilmiştir. Ermenilerin yerleştirilmesi ile birlikte XIX. yüzyıldan itibaren Müslüman şehir olma hüviyetini kaybederek XX. yüzyılın başında tamamıyla bir Hıristiyan şehri olacaktır. Revan'dan Osmanlı ülkesine en son göç olayı ise Birinci Dünya Savaşı sırasına denk gelmektedir. Muhacir olan Müslümanlar büyük bir çoğunluğu Anadolu'ya ulaşmadan ölmüşlerdir. Bunların sayıları hiçbir zaman tespit edilememiştir.

Being an immigrant is the most important issue in history of Turkey. Balkans and Caucasus are the most significant immigration areas. These immigrations have experienced due to the political and economical reasons. Revan where the major part of Cuacasus southern came under the rule of Ottoman Empire at the end of the XVI. From this date to middle of XVIII century, Revan where the site of establishment of Revan Khanate passed constantly into hands of Ottoman Epmpire and Safavid. Khanate of Revan was attackted by Russia and Iran after being established. With the invasion of Russia to Caucasus in XIX. century, Revan came under the dominion of Russia. Czardom of Russia, following an expansionist policy toward Balcksea Region and Caucasus since being established, deported ownerships of the area namely Muslims and Turkish to the territory of Otoman Empire.Before dominion of Russia, Revan was consisted of Muslims. Russia compelled Muslims to immigration into lands of Ottoman for purifying and christianizing the region from Muslims. Hundred of thousands who refuged to Ottoman Empire were sent to the cities of Anatolia. Initially, refugees who were settled into inhabitants weren?t greeted pleasantly; however, they were enabled to merge with inhabitants and orientate to new land so unionize each other. Thanks to the settlement of refugees, agricultural production rised in improved lands. Being an immigrant causing to suffering and boredom provide the basis of a new and drastic life.Armenian were setle down instead of Muslim Refugees who were compelled into immigration. With this settlement, it would be the city of Christian by loosing its identity of Muslim city as from XIX. century. The last immigration from Revan to Ottoman land was experienced in the first World War. The majority of Muslim refugees died before arriving to Anatolia. Their numbers haven?t been determined any more.