Michel Houellebecq`in Harita ve Topraklar adlı romanında uyumsuzluk felsefesinin izleri

Abstract

Sahip olma ve tüketme istenciyle yanıp tutuşan aşırı erkinci çağdaş batı toplumunun çöküşünü ve yaşlanarak ölüme yaklaştıkça dünyası altüst olan bireyin kaçınılmaz acılarını sakıncasız ve gerçekçi bir biçemle yapıtlarında işleyen çağdaş Fransız yazınının gözde yazarlarından Michel Houellebecq, alabildiğine düşünsel sanatçı romanı Harita ve Topraklar'la harita ve toprak metaforundan yola çıkarak doğanın el değmemiş topraklarının insani haritalarla dizgeleştirilme serüvenini konu alır ve insanla dünyanın birbirine olan karşıtlığını ortaya koyar. Romanda, yaşamının her bir anında edindiği deneyim kırıntılarını sanatında bir araya getiren başkişi sanatçı Jed Martin, insanın bu yaşamda nereden nereye doğru gittiğini eytişimsel bir biçimde dışa vurmaya çalışır. Birbirinden farklılaşmaya çaba gösteren insanların, aslında, ne kadar da birbirine benzediğinin ve aynı ortak yazgıya boyun eğdiğinin görsel betimlemelerini yapar: Bir yandan, arzu ettiği düşlere kavuşamama acısı ve kavuştuğu düşlerin getirdiği doygunluğun sıkıntısı arasında yolunu kaybetmiş, ama yine de var gücüyle istemeyi ve çalışmayı yineleyen, kendilerine yeni erekler belirleyen ve bu uğurda karşısına çıkanları çiğnemekten geri kalmayan bencil insanlar söz konusu iken, diğer yandan zaman aleyhine işledikçe yaşlılık ve ölümün uğrattığı altüstlüklerle elindeki her şeyi yitirmeyi göze almak zorunda kalan insanlar söz konusudur. Jed'in sanat yapıtları bütünlüğü, dünyada toplumsal ve doğaötesi savaşım veren insanın bir göstergesidir. Houellebecq, bu çağdaş romanında felsefe tarihini oldukça ilgilendiren bir insanlık durumu sorunsalı uyumsuzluğu konu edinir. Jed'in batı toplumunun mesleki evrimsel haritasını süredizinsel olarak çıkarmaya çabalaması ve sürecin sonunu insanın ürettikleriyle birlikte yok olmasına bağlaması, insanın yaratıcı yıkım karşısındaki çaresizliğini imler. Uslu insanın kültürel etkinliği ile us dışı dünyanın duyarsız durağanlığının karşıtlığı ve insan ülküsünün doğaötesi gerçeklikle çelişmesi uslu insanın biricik sorunsalı olan uyumsuzluğu akla getirir. Jed'in dünyayı olduğu gibi, dekorlara sığınmadan, tüm gerçekliğiyle anlatma çabası, yapıt bütünlüğünde insanın uyumsuz yazgısını yansıtması ve bu uyumsuzluğu hem sanata kapandığı yaşantısında hem de yapıtlarında, us ışığında bilinçle, nicelik ahlakıyla birçok kez diretmesi Albert Camus'nün uyumsuz yaratıcı örnekçesini çağrıştırır. Romanın Camus'nün uyumsuzluk felsefesinden izler taşıması oldukça önem arz etmektedir, çünkü insan bu düşünsellikle anlamsız olana anlam yükleme, uyumsuz olana da uyum sağlama olanağını elde edebilecek ve sayesinde yaşamla avunabilecektir. Çalışmada, Houellebecq'in Harita ve Topraklar romanının Camus'nün Sisifos Söyleni'nde açımladığı uyumsuzluk felsefesinden izler taşıdığı tezi savunulacaktır. Felsefeye dayalı inceleme yöntemi ışığında ayrıntılı olarak çözümlenecek ve kanıtlanacaktır.Anahtar Kelimeler: harita, toprak, doğaötesi, insanlık durumu, uyumsuzluk

Michel Houellebecq, one of the renowned writers of the French literature who handles the decadency of the extremely liberal contemporary western society yearning for a will of possessing and consuming as well as the inevitable pain of individuals whose world turn upside down as they get closer to death with age in a realistic and unobjectionably wording in his works, discusses the systemization of the pristine lands of nature with human maps and reveals the contradiction of human and the world based on the metaphor of map and the territory in his predominantly intellectual artist focused novel titled Map and the Territory. In the novel, the protagonist and artist Jed Martin, who reflects his experience in life through his art, tries to dialectically express the journey of the human life. He makes visual descriptions of how people who strive to differ from each other, in fact, look alike and bow before to the same common destiny: On the one hand, there are people who have lost their way between the pain of not achieving their dreams and the satisfaction of the dreams that they have achieved, but still repeating the craving and working, determining new goals and selfishly trampling those who interfere with them for this cause, on the other hand, there are people who have to take the risk of losing everything with the disadvantages of old age and death as time goes against them. The integrity of the artworks of Jed is the embodiment representing the social and metaphysical struggle of humans in the world. In this contemporary novel, Houellebecq mentions absurdity as a problematic of the human condition, which concerns the history of philosophy. Jed's efforts to continually extract the professional evolutionary map of the western society and associate the end of this process to the destruction of humans together with what they produce symbolizes the desperation of humans in the face of creative destruction. The contrast between the cultural activity of the reasoned human and the stagnation of the unreasonable world and the contradiction of the human ideal with the metaphysical reality suggests absurdity, which is the sole problematic of a reasoned human. Jed's efforts to explain the world as it is without taking shelter in the decors and with all its reality, reflecting the absurd destiny of the human in the integrity of his artwork and repeating this discord in the light of reason with consciousness and quantitative ethics many times in his life as well as in his works, invokes the absurd creator model of Albert Camus. It is very important that the novel has traces from Camus' absurdism, because the humans will be able to ascribe a meaning to the meaningless, to adapt to the incompatible, and thus, be able to be consoled by life. In this study, the thesis that Houellebecq's Map and the Territory novel carries traces from absurdism which Camus has annotated in the The Myth of Sisyphus will be argued. It will be analyzed and proven in detail in the light of the philosophical examination method.Keywords: Map, territory, metaphysic, human condition, absurdity