Güncel sanatta bir kültürel bellek olarak terkedilmiş alan

Abstract

Disiplinlerarası bir kavram olan kültürel belleğin felsefe, sosyoloji, psikoloji, tarih, edebiyat, antropoloji ve kültür alanlarının birlikteliğinde sözlü ve yazılı anlatımın yanısıra, görsel anlatımın olanakları ile güncel sanat dinamikleri içinde bireysel ve kolektif belleği referans alan bir tutum izlediği görülmektedir. İnsanlar, içinde bulundukları kültüre ve kişisel olana ait olan bellek ile yaşadıkları alanlarla ilişki kurmakta onlara anlamlar yüklemekte ve içinde bulundukları bu alanlarda oluşturdukları anlatılar aracılığıyla kimliklerini oluşturmaktadırlar. İnsanlar için `Kimim?` , `Kimiz?` sorusunu akla getiren bellek, birey için yaşamının belli bir periyodunu (hatıralarını) anımsatırken bazende yaşananlardan kaynaklanan topluluğun geçmişini anımsatan toplumsal hafızanın bir parçası olabilir. Geçmişi anlatan hatırlama ve unutma eylemi ile ilişkili kavram olan belleğin, kültürel olarak incelenmesi modernitenin unutkanlık sorununa bağlanabilir. Geçmişin kimlik alanları modernite süreci ile terkedilmeye başlanır, ancak birey ve toplumsal bellekte yer edinir. Geride kalan olaylar, kişiler, mekânlar, nesneler sanat alanına taşınarak sanat nesnesine dönüştürülen geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman çerçevesinde kültürel bir zemin üzerinde hatırlama tanıkları ile (müzik, hikâye, koku, ses, video, fotoğraf…) kültürel bellekte yaşamaya devam eder. Kültüre özgü değerlerin taşıyıcıları olan evler ve hafızada kayıtlı biriktirilen, korunan yadigâr nesneler artık işlevinden yoksun bırakılsa da, anlam ve dil bakımından bireye bağlılığını sürdürerek şimdinin gözünde, geçmiş yaşamın izinde anıları saklı olduğu yerlerden çıkarıp güncel ile buluşturur. Belleğin yolculuğu dokümantasyon argümanları ve artistik düzenlemelerle kendi zamanının ötesinde bir zamana taşınarak ölümsüz etkin bir yeti haline gelir.

It is seen that cultural memory, which is an interdisciplinary concept, follows an attitude that refers to individual and collective memory within the dynamics of contemporary art with the possibilities of visual expression as well as verbal and written expression in the coexistence of philosophy, sociology, psychology, history, literature, anthropology and culture. People associate with the memory of the culture and the personal with the spaces they live in, attribute meaning to them and form identity through these vital spaces in which they live. Memory that brings to mind the question `Who am I?` and Who are we? can be a part of collective memory that reminds a certain period (memories) of life for the individual while sometimes reminding the past of the group arising from what happened. Cultural examination of memory, which is a concept related to past recall and forgetting, can be linked to the forgetfulness problem of modernity. Identity fields of the past begin to be abandoned by the process of modernity, but take place in individual and social memory. The surviving events, people, places, objects continue to live in cultural memory with witnesses of remembering (music, story, smell, sound, video, photography) on a cultural background within the framework of past, future and present, which are transformed into art objects by being moved into art. Even though the houses, which are the bearers of culture-specific values, and the heirloom objects stored in memory, are now deprived of their function, they continue to be loyal to the individual in terms of meaning and language, and in the eyes of the present, remove memories from places where they are hidden in the footsteps of past life and bring them up to date. The journey of memory becomes an immortal effective ability, moving to a time beyond its time with documentation arguments and artistic arrangements.