Orman Alanlarının Peyzaj Mekansal ve Yapısal Analizi: İzmir İli Nif Dağı Örneği

Abstract

Orman peyzajı, doğal ya da insan etkisi ile zaman içerisinde farklı hız ve büyüklüklerde değişime uğramaktadır. Bu değişimler, orman peyzajında habitat kayıpları, peyzaj parçalanması gibi değişik biçimlerde ortaya çıkmaktadır ve mekansal peyzaj desen analizi çalışmaları ile izlenmektedir. Bu tez, sürdürülebilir orman yönetimi için kantitatif göstergelerden biri olan peyzaj deseni analizine dayanmaktadır. Bu kapsamda, Nif Dağı kütlesinde orman alanlarının morfolojik mekansal desen analizi, matematiksel morfoloji tabanlı GuidosToolbox yazılımının yanı sıra, ENVI 5.1, QGIS yazılımları ve RapidEye uydu görüntüleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda araştırma alanında 2010 ve 2015 yıllarında orman peyzajındaki değişimler, orman desen sınıfları arasındaki mekansal ilişkileri oluşturan çekirdek alan ve bağlantıları-adacık, dış kenar, iç kenar, koridor, iç koridor, uzantı bağlamında değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, beş yıllık süreçte Nif Dağı kütlesinde bulunan, biyoçeşitlilik açısından önemli olan orman çekirdek alanlarının doğal ve/veya antropojenik etkilerle parçalanarak azaldığı gözlemlenmiştir. 2010 yılında 10.211 ha (% 52) olan çekirdek alan miktarı, 2015 yılında 5.176 ha azalarak 5.035 ha (% 44)'a gerilemiştir.

Forest landscape has been changing rapidly due to natural and anthropogenic activities for decades. These changes emerge as habitat loss and/or fragmentation in forest landscapes and have been monitored through spatial landscape pattern analysis. This study aims to assess and monitor forest landscape change pattern by using Morphological Spatial Pattern Analysis (MSPA), which is a quantitative indicator for sustainable forest management. ENVI 5.1, QGIS GuidosToolbox 2.5 and RapidEye satellite imagery were used to conduct Morphological Spatial Pattern Analysis (MSPA) at the forest landscapes of Nif Mountain. This study focuses on mapping forest landscape changes between 2010 and 2015 and apply MSPA analysis in forest landscape by quantifying on classes of spatial patterns as; core, bridge, edge, perforation, branch, loop and islet. The results of this study show the -biological hotspot- core areas were fragmented and as a result, deforested due to natural and anthropogenic factors. While the total amount of core area was 10.211 ha (% 52) in 2010, it decreased to 5.035 ha (% 44) in 2015.