Yeni teknoloji deterjanların farklı tekstil yüzeylerinde performanslarının araştırılması

Abstract

Bu tezde beyaz kumaşların yıkama sırasında beyazlatılması/parlatılması amacıyla deterjan formülasyonlarına eklenen çeşitli bileşenlerin, yıkanmış tekstil yüzeylerini beyazlatma/parlatma etkisi incelenmiştir. Bu amaçla piyasada en çok kullanılan, farklı tekstil liflerinden (pamuk, pamuk-poliester, poliester, poliamid) oluşan yıkama yükü ve özel olarak hazırlanan deterjan formülleri ile tekrarlı yıkama işlemleri yapılmıştır. Yıkama işlemi sırasında tekstil materyalini beyazlatma/parlatma amacıyla, deterjan bileşimi içerisine ağartma sistemi, floresan beyazlatıcı maddeler ve nüanslama boyaları eklenmektedir. Deterjan formülasyonunda, farklı oranlarda nüanslama boyaları ve floresan beyazlatıcı maddeler kullanılarak, beyazlıktan ödün vermeden formülasyonda bulunan ağartıcı sistemin azaltılması veya tamamen kaldırılması için optimum koşullar elde edilmeye çalışılmıştır. Yıkanmış kumaşların beyazlık derecesi (WI CIE), ASTM E313'e göre, en büyük kuvvet altında boyca uzama tayini TS EN ISO 13934-1'e göre, patlama mukavemeti TS 393 EN ISO 13938-1 standardına göre ölçülmüştür. BS EN ISO 105-B02 standardına göre ışık haslığı testi yapılmıştır. Tekrarlı yıkamalar sonrası etkiler, SEM, XPS ve FTIR ile değerlendirilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, beyazlatma/parlatma performansından ödün vermeden, ekonomik deterjan formülünde ağartıcı sistem tamamen deterjan formülünden çıkarılmış, premium deterjan formülünde ise ağartıcı sistem %10' a düşürülmüştür. Anahtar sözcükler: Deterjan, floresan beyazlatma maddesi, nüanslama boyası, beyazlık indisi, SAS istatistik programı, pamuk, pamuk-poliester, poliester, poliamid.

In this thesis, the effect of whitening / brightening over the washed textile surfaces of various components added to the detergent formulations for bleaching / brightening the white fabrics during washing has been investigated. For this purpose, the washing load which consist of the most widely used textile materials (cotton, cotton-polyester, polyester, polyamide fabrics) were washed repeated wash processes with specially prepared detergent formulas. Bleaching system, fluorescent whitening agents and shading dyes are added in the detergent composition for bleaching / brightening the textile material during the washing process, By using shading dyes and fluorescent whitening agents at different ratios in detergent formulations have been made to obtain optimum conditions for reducing or eliminating the bleach system present in the formulation without compromising whiteness. The whiteness degree of washed fabrics (WI CIE) is measured according to ASTM E313 standard, the maximum elongation under maximum force is measured according to TS EN ISO 13934-1 standard. Bursting strength is measured according to TS 393 EN ISO 13938-1: 2002 (Part 1). Light fastness test according to BS EN ISO 105 - B02: 2014 standard. Post-multiple wash effects were evaluated by scanning electron microscopy (SEM), X-ray photoelectron spectroscopy (XPS) and Fourier transform infrared spectroscopy (FTIR). As a result of the work, the bleach system was completely removed from the economic detergent formula and the bleach system was reduced to 10% in the premium detergent formulation, without compromising whitening / brightening performance.Keywords: Detergent, fluorescent whitening agent, shading dye, whiteness index, SAS statistic program, cotton, cotton-polyester, polyester, polyamide.