Lisansüstü öğrencilerinin psikolojik taciz algıları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin psikolojik taciz algılarını yaş, cinsiyet, medeni durum, üniversite ve enstitü gibi değişkenler açısından incelemektir. Araştırmada, 2012-2013 akademik yılında üç devlet üniversitesinde Eğitim Bilimleri, Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri enstitülerinde öğrenim gören 540 yüksek lisans ve doktora öğrencisinden elde edilen veriler kullanılmıştır.Araştırmada kullanılan veri toplama aracı (Lisansüstü Öğrencilerinin Psikolojik Taciz Algıları Anketi) altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, araştırmaya katılan öğrencilerin demografik özelliklerine ilişkin sorular, ikinci bölümünde `Psikolojik Tacizle Mücadele Yolları`, üçüncü bölümde `Çalışmalara Yönelik Saldırılar`, dördüncü bölümde `İtibara Yönelik Saldırılar`, beşinci bölümde `Sosyal İlişkilere Yönelik Saldırılar` ve altıncı bölümde ise `Psikolojik Tacizin Etkileri` yer almaktadır.Verilerin analizinde betimsel bölümlerde yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi tekniklerden yararlanılmıştır. Fark testlerinde ise, verilerin durumuna göre parametrik testlerden bağımsız örneklemler için t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve çoklu karşılaştırmalarda Tukey Çoklu Karşılaştırma testi kullanılmıştır. Araştırmanın alt problemlerinin çözümlenmesinde kullanılan analiz testlerinin anlamlılık düzeyi Pearson korelasyon katsayısına göre değerlendirilmiştir. Araştırmanın alt boyutları değerlendirildiğinde; en yüksek ortalamalar, `Çalışmaya Yönelik Saldırılar` alt boyutuna, en düşük ortalamalar da `Sosyal İlişkilere Yönelik Saldırılar` alt boyutuna aittir. Lisansüstü eğitim sürecinde psikolojik tacize maruz kaldığını ifade eden öğrencilerin daha sıklıkla pasife yakın tepkiler verdikleri; maruz kalmadıklarını düşünenlerin ise, daha aktif tepkilere başvuracakları belirlenmiştir. Psikolojik taciz sürecinde öğrenciler, en sık çalışmalarında verim düşüklüğü ve sağlık sorunları yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Psikolojik taciz alt boyutlarının bağımsız değişkenlere göre incelenmesi sonucunda; öğrencilerin öğretim elemanlarından gördükleri psikolojik taciz ortalamalarının öğrencilerden gördüklerine göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur.Araştırmanın sonuçlarından hareketle, öğretim elemanı ve öğrenciler arasındaki sosyal ilişkilerin sınırları gerek kurum kültürü gerekse öğretim elemanı davranışlarıyla öğrencilere gösterilmeli, iki grup arasındaki iletişim açık ve dolaysız olmalıdır. Bu konudaki çalışmaların yeni ölçeklerle desteklenip daha genele yayılması sağlanmalıdır.

The purpose of this study is to research psychological harassment (mobbing) perceptions of the postgraduate students in terms of different variables. In the study, the data obtained from 540 master and doctorate students who study at Educational, Social Sciences and Science institutes of three Turkish state universities in the 2012-2013 academic year. The data collection instrument used in this study (Psychological Harassment Perceptions Of The Postgraduate Students Survey) consists of six dimensions. There are descriptive questions about respondents in the first dimension, `The Ways Of Fighting Against Psychological Harassment` in the second dimension, `Work-related Attacks` in the third dimension, `Individual-related Attacks` in the fourth dimension, `Socially-related Attacks` in the fifth dimension and `The Effects Of Psychological Harassment` in the sixth dimension. In the descriptive part of the analysis of data, frequency, percentage, mean and standard deviation were used. The difference in the tests, according to data, was tested with parametric tests for independent samples t-test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) and Tukey's multiple comparison test was used for multiple comparisons. In the analysis of sub-problems of the research survey, the level of significance was assessed by Pearson's correlation coefficient. As the sub-dimensions of the study were evaluated, `Work-related Attacks` sub-dimension has the highest averages, `Socially-related Attacks` has the lowest averages. The students, who had experienced psychological harassment before in the postgraduate education process, expressed more often to give close-to-passive reactions; the students, who thought that they hadn't experienced before, would give more active reactions. Psychological harassment often affected students with low performance and health problems. With analysis of the sub-dimensions of psychological harassment according to independent variables; psychological harassment committed by academic staff was found to be significantly higher than psychological harassment committed by students.Based on the results of research, limits of social relations between academic staff and students should be shown to students with both with organizational culture and teaching staff`s behaviours, communication between the two groups should be clear and direct. Studies on this subject should be supported with a new scale and spread more generally.