Ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri ile düşünme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin düşünme stilleri bilimsel süreç becerilerini ne ölçüde etkiliyor ve 5 temel düşünme stilinden hangileri bilimsel süreç becerilerini ne kadar etkileyip etkilemediğinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmaktadır. Bunu yaparken 27 maddeden oluşan bilimsel süreç becerileri ölçeği ile 40 maddeden oluşan düşünme stilleri envanteri kullanılmıştır. Böylelikle deneklerin 5 temel düşünme stilinin hangisinin daha baskın olduğu ve bu stillerden hangisinin hangi bilimsel süreç beceri düzeyini daha fazla etkilediği saptanmak istenmektedir. Araştırmanın örneklemini; Kayseri İli Felahiye İlçesi bir devlet ortaokulu ve Kayseri İli Melikgazi ilçesi bir özel ortaokulunda okuyan ortaokul öğrencilerinden 341 kişi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak; Aydoğdu, Tatar, Yıldız ve Buldur'un 2012' de geliştirdiği 27 maddelik bilimsel süreç becerileri ölçeği ve Sternberg'in Düşünme Stilleri (DS) Envanteri kullanılacaktır. Envanterde yasa yapıcı, yürütmeci, yargılayıcı, bütünsel ve ayrıntısal düşünme stilleri boyutlarına ilişkin toplam 40 soru bulunmaktadır. Verilerin analizinde öncelikle; ortalama, yüzde ve standart sapma gibi betimlemeli istatistikler kullanılarak betimlemeler yapılmıştır. Daha sonra; iki alt değere sahip olan bağımsız değişkenlere ait karşılaştırmalarda bağımsız t-testi, 3 ve daha fazla alt değere sahip olan bağımsız değişkenlere ait karşılaştırmalarda ise varyans analizi (ANOVA), regrasyon analizi ve korelasyon kullanılmıştır. Çalışma sonunda; Ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreçlerden temel ve üst düzey beceri düzeylerinin cinsiyete göre anlamlı düzeyde farklılaşmakta olduğu görülmemektedir. Ortaokul öğrencilerinin yürütmeci, yargılayıcı, yasa yapıcı, ayrıntısal ve bütünsel düşünme stilleri düzeylerinin cinsiyete göre anlamlı düzeyde farklılaşmakta olduğu görülmemektedir. Ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinden temel beceriler ve üst düzey beceriler ile sınıf düzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Ortaokul öğrencilerinin düşünme stilleri ile sınıf düzeyleri arasında yapılan analiz sonuçlarına göre yürütmeci, yargılayıcı, ayrıntısal bütünsel düşünme stilleri açısından herhangi bir anlamlı farklılık görülmezken, yasa yapıcı düşünme stilinde anlamlı farklılık görülmüştür. Ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreçlerden temel ve üst düzey beceri düzeylerinin okul türü açısından anlamlı düzeyde farklılaşmakta olduğu görülmektedir. Ortaokul öğrencilerinin yargılayıcı, yasa yapıcı, düşünme stilleri düzeylerinin okul türü açısından anlamlı düzeyde farklılaşmakta olduğu görüldüğü bulgularına ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bilimsel Süreç Becerileri, Düşünme Stilleri

The aim of this study is examining to what extent secondary school students' thinking styles affect their scientific process skills and how five basic thinking styles affect scientific process skills. In this research survey method is used. While doing this, scientific process skills scale consisting of twenty-seven items and thinking styles inventory consisting of forty items are used. Thus, it is wanted to be determined which of the five thinking styles of subjects are more dominantant and from these styles which one affects which scientific process level more. The sample of there search is formed by 341 students from a republic secondary School in the city of Kayseri/Felahiye district and a private secondary school in the city of Kayseri/Melikgazi district. As data collection tool, scientific process skills scale consisting of twenty-seven items developed by Aydoğdu, Tatar, Yıldız and Buldur in 2012 and Sternberg's Thinking Styles Inventory are going to be used. In the inventory there are 40 questions about the dimensions of law-maker, enforcemental, judegemental, holistic and detailed thinking styles. Firstly, in the data analysis descriptions are made by using descriptive statistics such as mean, percentage, Standard deviation. Then, in comparisions of independent t-test is used and in comparisons of independent variables having three or more categories variance analysis, regression analysis and correlation are used. In the end of the study it is not seen that secondary school students' basic and high-level skill levels from the scientific processes differentiate according to their gender. It is not observed that secondary school students' enforcemental, judgemental, detailed and holistic thinking style levels differentiate. It is observed that there is a significant difference between secondary school students' basic and high-level skills and class levels. According to the analysis results done between secondary school students' thinking styles and class levels, while in terms of enforcemental, law-maker, judgemental, detailed and holistic thinking styles there isn't any significant difference, in the law-maker thinking style it is observed that there is asignificant difference. It is seen that secondary school students' basic and high-level skill levels from the scientific processes there is a significant differentiation in terms of type of school. It is found that there is significant differentiation in secondary scholl students' judgemental and law-maker thinking style levels in terms of type of school.Key Words: Scientific Process Skills, Thinking Styles