Aleksitiminin psikiyatri ve hipertansiyon hastalarında ve normal popülasyonda görülme sıklığı ve bunların bazı sosyo-demografik özelliklerle ilişkisi

Abstract

ÖZET Duyguları tanıma ve tanımlamada zorluk, düşlem (fantazi) sınırlılığı ve işlemsel düşünme (operational thinking) özellikleriyle tanımlanan aleksitiminin, hem sağlıklı hem de psikosomatik ve psikiyatrik hasta popülasyonlarında yaygın olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmada, psikosomatik bozukluklara özgü bir kişilik boyutu olarak bilinen aleksitiminin, psikiyatrik, psikosomatik ve normal kişilerde görülme sıklığı ve bunun bazı sosyo-demografik özelliklerle ilişkisi araştırılmıştır. Araştırmanın diğer bir amacı ise depresyon ile aleksitimi arasındaki ilişkiye bakmaktır. Aleksitimiyi değerlendirmek için `Toronto Aleksitimi Ölçeği` kullanılmıştır. Depresyonu değerlendirmek için ise `Beck Depresyon ölçeği` uygulanmıştır. Sosyo-ekonomik düzeyi belirlemek amacı ile araştırmacı tarafından geliştirilen ve güvenirlik katsayısı.85 olarak bulunan `Sosyo-ekonomik Düzey Ölçeği` verilmiştir. Araştırmanın amacına uygun olarak ilişkisel tarama modeli uygulanmıştır ve üç örneklem grubu ile çalışılmıştır. DSM-IV tanı ölçütüne göre depresyon ve somatoform tanısı alanlar psikiyatrik grubu; esansiyel hipertansiyon bozukluğu olanlar psikosomatik grubu; psikosomatik ve psikiyatrik hastalığı olmadığını bildirenler ise kontrol grubunu oluşturmuşlardır. Araştırmaya toplam 234 denek katılmıştır. Araştırma sonucunda aleksitiminin en sık psikiyatrik grupta rastlandığı ve bunu psikosomatik ve kontrol grubunun izlediği saptanmıştır (%67.9 > %57.7 > %38.5). Depresyon ile aleksitimi arasında anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sosyo-demografik özelliklere bakıldığında her üç grupta aleksitimiyle cinsiyet arasında ilişki olmadığı sosyo-ekonomik düzey ile ise ilişkili olduğu bulunmuştur. Psikiyatri ve hipertansiyon gruplarında yaş ve eğitim düzeyinin aleksitimi ile ilişkisiz olduğu ancak kontrol grubunda ilişkili olduğu bulunmuştur. III

SUMMARY Alexithymia is a personality construct that has been associated with a variety of medical and psychiatric disorders. Alexitymic individuals have difficulty identifying their emotional states, possess minimal fantasy life, and focus on external events and somatic concerns. The aims of this study were to examine (1) whether alexithymia is associated with depression {2)whether alexithymia varies by sociodemographic variables and (3) the prevalence of alexithymia in sample groups. The sample groups were: (1 ) patients with hypertension, (2) patients with depression and somatoform disorders, (3) control group consisting of healthy persons. In each group, there was 78 persons. Alexithymic characteristics were assessed by Toronto Alexithymia Scale and depression was assessed by Beck Depression Scale. In order to determine the socioeconomic levels of sample groups, a Socioeconomic Level Inventory was developed by the researcher. Its reliability score has been found as.85 (Cronbach alpha). The prevalence of alexithymia was %67.9 in psychiatric group, %57.7 in hypertension group, and %38.5 in control group. Alexithymia was significantly associated with depression and socio-economic level in the psychiatric group (p <.05). No significant association between alexithymia and sex, age, education level was found in this group (p>.05). Alexithymia was significantly associated with socioeconomic level (p<.05); but no significant association between alexithymia and sex, age, education level was found in hypertension group (p>.05). There was significant association between alexithymia and socioeconomic level, age, education level in control group (p<.05) but no significant association was found between alexithymia and sex (p>.05). The difference was significant among three groups with respect to alexithymia (p<.05). IV