Bilgisayar destekli işletme bütçelerinin düzenlenmesi ve bütçeleme tekniklerindeki son gelişmeler

Abstract

Planlama açısından bütçe, satış ve üretim faktörlerinin optimal kombinasyonlarını araştıran bütün bu faaliyetler için gerekli fon ve bilhassa nakit ihtiyaçlarını saptayabilen ve gerekli ayarlamaları yapabilen bir plandır.Bu yönüylede hedefsizliğin neden olabileceği faktör, güç ve zaman kaybını önleyen bir yönetim aracıdır. Bütçe elde bir ölçü, bir standart teşkil ettiği için satıştan başlayarak satın almaya kadar konu edindiği her bölümde ve bu bölümler arasmda koordinasyonu ve rasyonel çalışmayı, dolayısıyla faktörlerin etkin ve ekonomik kullanılmasını sağlayıcı bir araçtır. Bütçe aracı ile işletmenin çeşitli fonksiyonları ve neticede tüm işletme için bir hedef ve çalışma düzeni saptamak suretiyle fiili faaliyetleri bu ölçülerle karşılaştırarak denetlemek imkan dahilindedir. Bütçeler işletme içindeki genel ahengi temin etmek kadar rakamsal olarak sonuçların kontrolüne olanak verir. Sapmaların analizi ve düzeltilmesini sağlar. Bunun içinde periodik bütçe analizi ve faaliyet raporları kullanılır. işletmelerde bütçe yapılırken dar boğaz oluşturacak en önemli olay satış tahminlerinin güvenilir olmamasıdır. Bu yüzden bütçe raporu hazırlanırken ilk önce satış ele alınır ve diğer bütçe tahminleri satış bütçesine göre yapılır. Bir işletmenin bütçe dönemine ilişkin satışlarını mamullere, örgütsel sorumluluklara ve zaman dönemlerine göre gösteren, ayrıca işletme amaçlarıyla stratejilerine uygun biçimde düzenlenen satış planlarına satış bütçesi denir. Satış bütçesinin hazırlanmasında ve bütçe döneminde satılması tahmin edilen mamul miktarlarının belirlenmesinden sonra düzenlenen üretim bütçesi, işletmede her mamul için satışlar, stok miktarları ve üretim arasmda optimum bir dengenin sağlanmasını amaç edinir. İşletmenin üretim bütçesi verilerine uygun olarak planlanan üretimin, bütçe döneminde zamanında gerçekleşebilmesi için gerekli direkt ilk madde ve malzeme miktarının tahmin edilmesi için hazırlanan ilk bütçe direkt ilk madde ve malzeme hütçeleridir.Daha sonra üretim ve kullanılacak malzeme miktarları dikkate alınarak satm alma ve stok bütçeleri hazırlanır.Direkt işçilik giderleri, Genel üretim giderleri, satış giderleri, genel yönetim giderleri bütçeleri ile işletmenin tüm giderleri planlanmış olur. Bunların dışında kalan yatırım bütçeleri, işletme için bütçe çeşitlerinin bir başka yönünü temsil eder.Yatırm bütçesinde yer alan yatırım harcamaları ile bir işletmenin uzun süre gelir sağlayacak üretim faaliyetlerini yürütmek amacıyla üretim araçlarının özellikle sabit varlıkların tedariki için yaptığı kaynak ayrımı kastedilir. MUİşletme faaliyetleri için gerekli uygun miktardaki paranın, uygun zamanda, uygun yerde ve uygun maliyetle hazır bulundurulmasında uygulanacak yöntem ve kararların gösterildiği tablo nakit bütçesini oluşturur. İyi bir bütçe sisteminin son aşamasını gelir tablosu ve bilanço oluşturur. Gelir tablosu, işletmenin belli bir faaliyet dönemine ilişkin faaliyet sonuçlarını ve işletmenin saptamış olduğu amaç ve hedeflere ulaşıp ulaşmadığını ortaya koyar.Aynca bütçe çeşitlerinden elde edilen verilerle ilgili dönem içinde işletmenin karının ne olacağım belirler. Proforma bilanço gelecek faaliyet dönemi için planlanan faaliyetlerle, ulaşılması beklenen faaliyet sonuçlarım ve işletmenin mali durumunu özlü bir biçimde ortaya koyar. işletmelerde her bütçe çeşidi işletme için önemli ve değişik bilgiler ihtiva etmektedir.Bu bilgilerin dolayısıyla bütçe çeşitlerinin ayrıntılı olarak incelendiği uygulama kısmında, işletme bütçeleri sistemli bir şekilde incelenmiş, özel sektör işletmelerinde bütçe çeşitleri ve bir bütün olarak bütçe raporu ortaya konmuştur. vuı