Belediye hizmetlerinin bütçelenmesi ve muhasebeleştirilmesi

Abstract

ÖZET Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin genel idari yapısı, 1982 Anayasası'nın 123. maddesinde belirtildiği gibi `merkezi (genel) yönetim` ve `yerel yönetimler` olarak iki ana birimden oluşmaktadır. Merkezden yönetimin daha ağırlıklı olduğu ülkemizde yerel yönetimler idari ve mali açıdan büyük ölçüde merkezi yönetimin emri ve denetimi altındadır. Yerel yönetim birimleri köyler, il özel idareleri ve belediyelerdir. Bunlardan en önemli ve kapsamlı yeri, sahip oldukları yetkilerle ve görevlerle, günlük hayatta halkla içice olan belediyeler almaktadır. Belediyeler, kendilerine kanunla veya doğal olarak verilen görevleri sınırlı mali kaynaklarıyla hemşehrilerine en yüksek faydayı sağlayacak şekilde gerçekleştirmek için hizmetlerini bütçeler. Belediye bütçeleri esas itibariyle bir program bütçe sistemidir. Program bütçe, hizmetlerin rasyonel ilkelere göre yapılıp yapılmadığını, hizmetlerin arzu edilen düzeyde ve kalitede yerine getirilip getirilmediğinin terkibine yarayan yönetim muhasebesi, maliyet muhasebesi ve hizmet gruplandırılmasını esas alan `Fonksiyon Bütçe` usûl ve tekniklerinden yararlanılmak suretiyle meydana getirilmiştir. Belediye bütçesi, belediye yönetimi tarafından hazırlanır, belediye meclisi tarafından kabul edilir ve mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından onaylanarak kesinlik kazanır. Belediye bütçesi belediye yönetimi veya Sayıştay tarafından yapılan yönetsel denetim ve Danıştay veya Mahkemelerce yapılan yargı denetimi olmak üzere iki şekilde denetlenir. Bütçelenen belediye hizmetlerinin muhasebeleştirilmesinde ticari muhasebeden farklı devlet muhasebesine paralel bir sistem uygulanmaktadır. Belediye muhasebesi ticari muhasebeden uygulama tekniği açısından daha ağırdır. Bunun nedeni; belediye muhasebe sisteminde belediye bütçesinin de muhasebeye intikal ettirilmiş olmasıdır. Yapılacak bir muhasebe kaydı -bütçede ödeneği olmayan bir harcama yapılamayacağı için- duruma göre bütçe ile de ilişkilendirilmesi gerekir. Belediye bütçe ve muhasebe sistemi, en küçük bir işlem dahi kanun, tüzük ve yönetmeliklerle belirlenmiş olduğundan esneklikten uzaktır. Bütün bu bilgiler ışığında; çalışmamızın son bölümünde, belediye bütçe ve muhasebe sistemini daha iyi anlayabileceğimiz, her işlemin bütçeyle ilişkili olduğu bir örnek uygulama yapılmaya çalışılmıştır. vın

ABSTRACT The General administration structure of Turkish Republic State, as it is indicated in the 123rd rule of constitution 1982, is formed as two main units which are `Central Government` and `Local Government`. In our central government weighted country, local governments are mostly under control and decree of central government from the managerial view point. Local government units are villages, province private administration and municipilaties. Among these the municipalities take the most important and comprehensive place the authority and function they have. Municipalities budget their services in order to realize their functions which are given by law or natural and to give their citizens the maximumbenefit. In principle municipalitiey budget is a programme budget system. Programme budget is formed from Management Accounting which is useful to check whether services are done due to rational principles, whether these services are met the required level and quality; `Cost Accounting` and `Function Budget` which is based on service grouping. Municipality budget is prepared by municipality administration, it is accepted by town council and it is finalised after approval of this budget by the biggest civilian managing director. Municipality budget is controlled by municipality administration or managerial supervising done by Audit Offise and Council of State or Judicial Supervising done by courts. For accounting transaction of budgeted services, a system different from commercial accounting, but parallel to the state accounting is applied. Municiality accounting is heavier than commercial accounting from the way of technical application. The reason of that is in muniipality accounting system, municipality budget is also transited to the accounting. An accounting record that will be done, (no expenditure can be made if it is not allocated in budget) should also be affixed with the budget appropriate to the situation. Municipality budget and accounting system is far from flexibility. Because each small transaction is determined by laws, administrative laws and regulations. According to all these informations in the last part of our study, one example is given to show you the fact that each transaction is related to the budget and in order to provide you more easily understanding about the municipalitiy budget and accounting system. IX