Fuzuli`nin Leyla vü Mecnun mesnevisi ile Hamdulllah Hamdi`nin Yusuf u Züleyha mesnevisinde insan psikolojisi

Abstract

ÖZET Divan edebiyatında insan psikolojisini kısmen anlaşılabilmesi için yapılan bu çalışmada öncelikle tespit edilen psikolojik haller üzerine bibliyografyada verilen kaynaklardan gerekli bilgiler toplandı. Bu bilgiler ışığında fişlenen beyitlerden yola çıkılarak iki mesnevide insan psikolojisi ele alındı. Tezde önce her iki mesnevide ortak olan psikolojik haller işlendi. Bunların içerisinde yoğunluk farkı olduğunu göz önüne alırsak, bazı hallere çok, bazı hallerle az karşılaştığımızı görürüz. Örneğin aşk psikolojisi çok uzun bir kısmı kaplarken, diğer haller içinde çok kısa olanlara rastlıyoruz. Ele alınan psikolojik hallerin kişiler üzerindeki aynı ya da farklı etkileri belirlendi. Bu hallerin insanlara etki dereceleri üzerinde duruldu. İnsanların farklı yüzyıllarda da olsa aynı olayları yaşamaları, aynı sonuçlan doğurduğu izlenimi uyandırdı. Bu çalışmada ele aldığımız psikolojik haller şunlardır: Aşk Acıma Üzüntü Sitem Pişmanlık Yalnızlık Vefa İntikam İkiyüzlülük Sabır İftira Hayal Kırıklığı KaygıYukarıdaki psikolojik haller sırasıyla ele alındıktan sonra, sonuç bölümünde kısa bir karşılaştırmaları yapıldı. Bu karşılaştırmayla tez bir sonuca bağlandı. Anahtar Sözcükler Mesnevi Aşk Psikoloji Kıskançlık Yalnızlık

SUMMARY In this study which was carried out for partly understanding the human psychology in the 'Divan' literature, firstly the necessary data about the psychological attitudes were obtained from the sources indicated in the references. The human psychology is studied in these two 'mesnevi's started out the couplets that were indexed. In the thesis, firstly, the shared psychological attitudes in both 'mesnevi's were examined. If we consider the density difference between these attitudes, we will notice that some of these attitudes are densely distributed, but, we rarely notice some of them. The different or the same effects of the considered psychological attitudes on different persons was determined. We dwelled upon the degree of the effects of these attitudes on humans. We thought that the same results occurs when the human beings live the same events even if they lived in different centuries. The psychological attitudes that we study on are indicated in the following: Love Mercy Grief Reproach Suspicion Regret Jealousy Loneliness Fidelity Revenge Hypocrisy Patience Slander Disappointment AnxietyAfter considering the attitudes below, in order, they compared briefly to each other in the conclusion part. The thesis is concluded with this comparison. The key words Mesnevi Love Psychology Jealousy Loneliness