Übersetzungsprobleme und schwierigkeiten in rechtsbegriffen (Deutsch-Türkisch) und lösungsvarschlöge

Abstract

ÖZET HUKUK KAVRAMLARININ ÇEVİRİSİNDE (ALMANCA-TÜRKÇE) KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Ali Sami AKSÖZ Yüksek Lisans Tezi, Alman Dili Eğitimi Anabilim Dalı Danışman: Yrd.Doç.Dr. H.Osman.ASLAN Ocak 1999, 161 sayfa Hukuki metinlerin çevirisi, hukuk sisteminin söz konusu toplumun kültürüyle iç içe olması ve ülkeler arasında da farklılıklar göstermeleri nedeniyle büyük sorun teşkil edebilmektedirler. Kuramsal ve uygulamalı olmak üzere iki ana bölümden oluşan bu çalışma ile bu alandaki mevcut sorunlar tespit edilmeye ve çözüm önerileri sunulmaya çalışılmıştır. Mevcut olan önyargılar nedeniyle çeviribilim bağımsız bir bilim dalı olarak kendisini kabul ettirebilmek için uzun süre mücadele etmek zorunda kalmıştır. Özellikle Türkiye'de her yabancı dil bilenin çevirmen olabileceği kanısı çok yaygın olmakla beraber her hangi bir mesleki eğitim almamış böyle kişilerin yapmış oldukları çeviriler bir çok insanı mağdur edebilmekte ve büyük sorunlar teşkil etmektedirler. Bu çalışma ile çok iyi yabancı dil bilse dahi herkesin her tür metni çeviremeyeceği ve bir çok insanın geleceğini etkileyebilecek mahkeme kararlan gibi hukuki metinlerin çevirisinde düzgün ve hatasız bir çevirinin sağlanması gerektiği açıkça ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Alman ve Türk Hukuk sistemlerinin yapı ve işleyiş açısından farklılıklar göstermesi nedeniyle özellikle mahkeme adlarının, davalı davacı gibi temel kavramların ve hukuki işlemlerin çevirisinde büyük sorunlar yaşanmaktadır. Bu sorunların çözümü için her iki hukuk sisteminde de iyi bir alan bilgisi gerekmektedir. 111Mevcut sorunları daha net ortaya koyabilmek amacıyla yeminli tercümanların yapmış olduğu hatalı örnek metinler altı bölüme sınıflandırılmış çeviri sorunları açısından incelenmiş ve çözüm önerileri sunulmuştur. Anahtar kelimeler: çeviri, çeviri sorunları, hukuk kavramları, hukuk sistemleri, çeviri hataları IV

ZUSAMMENFASSUNG ÜBERSETZUNGSPROBLEME UND -SCHWIERIGKEITEN IN RECHTSBEGRIFFEN (DEUTSCH-TÜRKISCH) UND LÖSUNGSVORSCHLÂGE Ali Sami AKSÖZ Magister Arbeit, Abteilung für Deutschdidaktik Betreuer: Yrd.Doç.Dr. H.Osman. ASLAN Januar 1999, 161 Seiten Die Übersetzung von Rechtstexten bildet durch die Kulturgebundenheit der Rechtswesen und die Unterschiede zwischen den Rechtsauffassungen ein besonderes Problemfeld für die Übersetzung. Die aus zwei Hauptteilen bestehende Arbeit möchte einen Beitrag zur Lösung der Übersetzungsprobleme und -schwierigkeiten in der Übersetzung von Rechtstexten bzw. -begriffen leisten. Wegen Vorbehalte gegen die Llbersetzung musste die Llbersetzungswissenschaft lange urn ihre Anerkennung als eigenstândige Wissenschaft kampfen. Besonders in der Türkei geht man oft davon aus, dass jeder der eine Fremdsprache beherrscht auch übersetzen bzw. Übersetzer werden kann. Da zwischen dem türkischen und deutschen Rechtswesen zum Teil groBe Unterschiede bestehen bereiten vorallen die Übersetzung von Gerichtbezeichnungen, juristische Grundbegriffe (z.B. Angeklagter, Antragsteller, Beklagter etc.) und Gerichtsvefahren Übersetzungsprobleme und -schwierigkeiten. Urn diese besser darzustellen wurden in der Arbeit fehlerhafte Beispielstexte von vereidigten Übersetzern ausgewahlt. Die Übersetzungsprobleme und -schwierigkeiten, wurden in sechs Kategorien geteilt und Anhand der Beispielstexte behandelt. Schliisselworter: Übersetzung, Übersetzungsprobleme, Rechtsbegriffe, Rechtssysteme, Übersetznugsfehler.