Yakup Kadri Karaosmanoğlu`nun Yaban, Sodom ve Gomore, Kiralık Konak romanlarında ki`li birleşik cümle

Abstract

in ÖZET YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU'NUN YABAN, SODOM VE GOMORE, KİRALIK KONAK ROMANLARINDA Kİ'Lİ BİRLEŞİK CÜMLE GünayTÜZÜN Yüksek Lisans Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Mehmet ÖZMEN Eylül 2000, X+205 sayfa Bu çalışmada, Cumhuriyet dönemi yazarlarından Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun Yaban, Sodom ve Gomore, Kiralık Konak adlı romanlannın ki'Ii birleşik cümle açısından incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmamızın `Giriş` bölümünde ki bağlacı ve ki'li cümleler hakkında kaynaklardaki yaklaşımlar üzerinde durulduktan sonra kendi görüşlerimiz sunulmuştur. Bu bölüm `ki` ile ilgili literatürdeki farklı bakış açılarını ortaya koymaktadır. Çalışmamızın `İnceleme` bölümünde üç romanda geçen ki'li cümleler öğelerine ayrılarak incelenmiş ve özelliklerine göre sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Yeri geldikçe de `ki`siz yapıya dönüştürülmüş biçimleri verilmiştir. Ki'li birleşik cümlelerde genellikle temel cümle başta, yardımcı cümle sonda bulunmakta ve `ki` bağlacından sonra gelen yardımcı cümle anlamca ki'den önce gelen temel cümlenin öğelerinden biri, öğelerinin niteleyicisi veya açıklayıcısı olmaktadır. Bazen de yardımcı cümle başta, temel cümle sonra gelmekte ve `ki` kuvvetlendirme görevinde kullanılmaktadır. Bunların yanı sıra `ki` bağlacı eksiltili cümleler kurmakta, birtakım kelime ve kelime gruplarıyla birlikte kalıplaşmış olarak da kullanılmaktadır. Çalışmamızın `Sonuç` bölümünde de üç romanı incelememiz sonucunda bulduğumuz bulgu ve saptamalarımızı sıralamaya çalıştık ve Yakup Kadri'nin, ki'li cümleler fazlaca ve çeşitli biçimleriyle kullanmasının yam sıra kendi üslûbundan kaynaklanan kalıplaşmış cümleler de kullanıldığını saptadık. Çalışmamız, yararlandığımız kaynakların yer aldığı kaynaklar bölümüyle son bulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Cümle, Birleşik Cümle, Ki'li Birleşik Cümle, Bağlaç, Ki Bağlacı.

IV ABSTRACT COMPOUND SENTENCES CONSTRUCTED BY USING THECONJUNCTION `Kİ` (THAT) IN YAKUP KADRİ KARAOSMANOGU'S NOVELS `YABAN`, `SODOM VE GOMORE`, AND `KİRALIK KONAK` GünayTÜZÜN Masters Thesis, Turkish Language and Literature Mentor: Assistant Professor Mehmet ÖZMEN September 2000,X+205 pages In this research, Yakup Kadri.Karaosmanoğu's, who ıs a writer of Republic period, novels `Yaban`, Sodom and Gomore` and `Kiralık Konak` are studied by means of the compound sentences with conjunction `ki`. In the introduction section of our research paper, after explained the conjunction `ki` and the approaches in the resources to the compound sentences with `ki` our opinions are presented. This section puts forward the different point of views in literature about the conjunction `ki`. In the study section of our research, the compound sentences with `ki` from the three novels are examined by dividing the sentences into elements, and the sentences are classified according the their specifications. When ever it is needed the basic forms of the sentences with haut the conjunction `ki` are given. In the compound sentences with `ki` usually main clause comes first and the auxilary clause comes at the and, and the auxilary clause which comes after the conjunction `ki` becomes, mean wise, one the elements of the main clause; qualifier or explanatory of the elements. Sometimes auxilary clause comes first main clause at the end and `ki` is used as strengthening. Besides these the conjunction `ki` is used to form reduced sentences and used with a set of words and word groups as cliched. At the conclusion section of our research we have tried to list the findings and determinations which we have found out by examining the three novels. We have found out that Yakup Kadri used the compound sentences with `ki` in various types too many times and besides this he used cliched sentences because of his own style. Our research ends with resources section which we have listed the sources we used for the study. KEY WORDS: Clause, Compound Sentence, Compound Sentence with `ki`, conjunction, the conjunction 'Id`