Kekeme ve kekeme olmayan çocukların anne-çocuk ilişkisini reddedici algılama düzeylerinin öz-kavramlarına etkisinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET KEKEME VE KEKEME OLMAYAN ÇOCUKLARIN ANNE-ÇOCUK İLİŞKİSİNİ REDDEDİCİ ALGILAMA DÜZEYLERİNİN ÖZ-KAVRAMLARINA ETKİSİNİN KARŞBLAŞTDMLMASI Fulya CENKSEVEN Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Turan AKBAŞ Ocak-2000, 109 sayfa Bu çalışmada 9-12 yaşlan arasında olan çocukların kekeme olup olmamaları, cinsiyetleri ve anne-çocuk ilişkisini reddedici algılama düzeylerine göre, öz-kavramı düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Ayrıca çocukların kekeme olup olmamaları ve cinsiyetlerine göre, anne-çocuk ilişkisini reddedici algılama düzeyleri arasında fark olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Adana ilinde yaşayan 9-12 yaşları arasındaki kekeme ve kekeme olmayan çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 1999 yılında Ç.Ü. Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatri Polikliniği'ne başvuran 9-12 yaşlan arasındaki kekeme çocuklar ile Adana İli Merkez ilçelerinde bulunan ilköğretim okullannda okuyan 9-12 yaşları arasındaki kekeme ve kekeme olmayan çocuklar oluşturmuştur. Uygulama 69 'u kekeme olan, 78'i ise kekeme olmayan toplam 147 çocuk üzerinde yapılmıştır. Çalışmada, çocukların anne-çocuk ilişkisini reddedici algılama düzeylerini ölçmek için Aile Kabul-Reddetme Ölçeği (Çocuk Formu), öz-kavramlan hakkında veri toplamak amacıyla da Piers-Harris Çocuklar İçin Öz-Kavramı Ölçeği kullanılmıştır. Aile Kabul-Reddetme Ölçeği (Çocuk Formu) nin araştırma kapsamında geçerlik ve güvenirlik çalışmalan yapılmıştır.Araştırma sonucunda, anne-çocuk ilişkisini reddedici algılama düzeylerinde kekeme olup olmamaya göre anlamlı bir farklılaşma olduğu, cinsiyete göre ise anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Bulgular kekeme olup olmama ve cinsiyet etkileşiminin anne-çocuk ilişkisini reddedici algılama düzeyi üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Öz-kavramı mutluluk ve gözde olma alt ölçeği puanlarında kekeme olup olmama yönünden anlamlı bir farklılık saptanmış, Fiziksel Görünüm alt ölçeği puanlarında cinsiyet yönünden anlamlı bir farklılaşma olduğu gözlenmiştir. Bulgular kekeme olup olmama ve cinsiyet ortak etkisinin konformite alt ölçeği dışında öz-kavramı düzeyleri üzerinde etkili olmadığım göstermiştir. Kekeme ve kekeme olmayan çocukların anne-çocuk ilişkisini farklı düzeylerde reddedici algılamalarına göre, öz-kavramı alt ölçeklerinde (Fiziksel Görünüm alt ölçeği dışında) anlamlı farklılık saptanmıştır. Bulgular kekeme olup olmama ve anne-çocuk ilişkisini farklı düzeylerde reddedici algılamalarının etkileşiminin öz-kavramı üzerinde etkili olmadığını göstermiştir. Anahtar Sözcükler : Kekemelik, Öz-Kavramı, Çocuk, Anne-Çocuk İlişkisi, Aileden Algılanan Kabul ve Reddetme. vı

ABSTRACT THE COMPARASION BETWEEN STUTTER OR NOT STUTTER CHILDREN» REJECTTVE PERCEPTION OF MOTHER-CHILD RELATION AND CHILDREN' SELF-CONCEPT Fulya CENKSEVEN M.A Thesis, Department of Education Sciences Supervisor : Doc. Dr. Turan AKBAŞ January-2000, 109 pages The aim of this study is to find out if children's self-concept levels differ from each other with regard to children's sex and their rejective perception level of their mother-child relation, in respect to 9-12 year old children's being stutter or not. In addition, whether or not there are any differences in children's rejective perception level of mother-child relation, in relation to the children's sex and their being stutter or not is also investigated in the study. The population in the study includes both stutter and normal children between 9-12 year old living in Adana. Some of the stutter children in the sample have been choosen from Ç.Ü. Medicine Faculty's Child Psychiatry Polyclinic in 1999 and some of the other stutter children and all the normal children, in the study, have been choosen from junior high school in Yüreğir and Seyhan districts of Adana. 147 children participated in the study: 69 of them are stutter and 78 of them are normal. During the study, `Parental Acceptance-Rejection Questionaire (Child Version)` was utilized in order to evaluate the children's rejective perception level of mother-child relation and `Piers-Harris Chidren's Self-Concept Scale` was used to gather data about self-concept,. vuIn conclusion, it's found that there was a significant difference between stutter and normal children in their rejective perception level of mother-child relation. On the other hand there was no significant difference in sex. The findings revealed that mutual influence between being stutter or not and sexuality were impressive on children's rejective perception level of mother-child relation. In the Happiness and Popularity Subscales of Self-Concept, some significant differences were fixed as to their being stutter or not; in the Physical Appearance subscale's points, there was a significant difference in their sexuality. In addition the results indicated that the mutual effects of being stutter or not sexuality did not have any no influence on self-concept levels, except Conformity Subscale. Besides, it was found that there was a significant difference in self-concept subscale (except Physical Appearance Subscale) was opposed to the rejective perception levels of mother-child relation of children who are stutter or not. The findings also revealed that being stutter or not, and mutual influence of children's rejective perception in different levels of mother-child relation did not have any effect on self concept. Key Words : Stuttering, Self-Concept, Child, Mother-Child Relation, Perceived Parental Acceptance and Rejection. viu